کاوشی در اصول عقاید صفحه 21

تام دست نیابد و با آن مخالفت ورزد، ناچار است در بعضی مراحل زندگی خود، با امور مسلّم و بدیهی درگیر شود و به شکلی ناپسند با وجدان خود، ناسازگاری پیشه کند» . پس نمونه ها و مثال هایی در این باره، برایش آوردم که اکنون جای ذکر آنها نیست.

صعوبت واقع گرایی در بحث، عذر موجهی نیست

بله، ما می پذیریم که واقع گرایی در بحث، خالی شدن از امور مسلّم و انباشته موروثی و رهایی از آداب و رسومِ آباء و اجدادی، بسیار مشکل است؛ آداب و رسومی که مهم ترین علل تعصبات و پیامدهای ابهام انگیز است و انسان را از پذیرش دیدگاه درست و دست یافتن به حقیقت و اعتراف به آن، بازمی دارد. به ویژه اینکه حقیقتِ مقرر و واجبِ الهی، در طول تاریخ خود، همواره با نوعی ممانعت و سرکوب همراه بوده و از سوی نیروهای شر و بدی که آن حقیقت را تهدیدی علیه مصالح و منافع دنیوی خود و مانعی در اجرای برنامه های نادرست خویش می دیدند، مورد سانسور و تهمت و افترا قرار گرفته است.

اما اینها نمی تواند بهانه ای موجه برای خارج شدن از دایرۀ دلیل های روشن و برهان های قاطع و مسلّم حقیقت الهی باشد؛ ادله ای که عقل سلیم و وجدان، به پیروی و اقرار به آنها حکم می کند و اصول و مبانی فطری که خداوند در وجود آدمی نهاده است و به وسیلۀ آنها بر او احتجاج می کند، این دلیل ها را مسلّم و پذیرفتنی می داند. ازاین روست که می گوییم هرکسی خواهان در امان بودن و جان سالم به در بردن از خطرها و مهلکه هاست، باید به جست وجوی حقیقت برآمده، در رسیدن به آن بکوشد، با واقع گرایی کامل و بی شائبه در ادلۀ آن بیندیشد و در این راستا، عقل خود را که از سوی خداوند، حجت باطنی او قرار داده شده، حاکم سازد؛ زیرا در مسئلۀ ثواب و عقاب و سعادت و شقاوت، محور اساسی، عقلِ انسان است.