کاوشی در اصول عقاید صفحه 210

حضرت با اقامۀ فرایض و اجرای حدود الهی و فیصله دادن دعاوی بر پایه احکام اسلام، دعوت مردم به دین حق، جهاد در راه گسترش و حفظ آن و اموری این چنین، اسلام را در متن زندگی مردم به صورت عملی، اجرا و پیاده کند.

این مطلب، از آیات فراوانی که مردم را به اطاعت پیامبر خدا (ص) فرا می خواند و از مخالفت با او باز می دارد، قابل استفاده است؛ همچون این آیۀ شریفه: «هیچ مرد و زن مؤمنی در کاری که خدا و پیامبرش حکم کنند، از خود اختیاری ندارد و هر کس فرمان بردار خدا و پیامبرش نباشد، به سختی در گمراهی افتاده است» . (1)

نیز آیه ای که می فرماید: «پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است» (2)و بسیاری آیات دیگر.

امامت در باور شیعیان

به باور شیعیان، پس از پیامبر خدا (ص) ، امامت، دنبالۀ راهبری آن حضرت (ص) در هر دو زمینۀ سیاسی و دینی است. اما عامۀ مسلمانان، این امامت را مختص به جنبۀ سیاسی می دانند. هرچند، به ظاهر مسلمانان صدر اسلام آن را شامل جنبۀ دینی نیز می دانستند و در مسائل دینی خود به خلفا مراجعه می کردند و آنان طبق نظر و ارادۀ خود حکم و فتوا صادر می کردند.

در این میان، عامۀ مسلمانان به کسانی جز خلفا نیز مراجعه می کردند و از آنان هدایت و ارشاد می طلبیدند. اما حکم قطعی و پایانی از آنِ حاکمان بود و مردم به ناچار به حکم و نظر آنان گردن می نهادند. و به تدریج با پست شدن حاکمان و آشکار شدن فسادِ خلفا و عدم آگاهی شان از مسائل دینی، حرمت ایشان در برابر عامۀ مردم به طور چشم گیری کاهش یافت؛ به طوری که مشروعیت احکام و تصمیمات آنان را نپذیرفته و از رجوع به آنان در