کاوشی در اصول عقاید صفحه 27

در ابتدای سخن، بجاست پیش از ورود به بحث اصلی، به اموری بپردازیم که هرچند از بحث ما خارج اند، اما تذکرشان بی فایده نخواهد بود که شامل چند مطلب است:

گفتار نخست: لزوم تفحص کردن از دین

اشاره

هر انسان یا حیوانِ باشعور، فطرتاً خود را دوست می دارد و به این احساس وابسته است. از این رو سعی می کند منافع و خوبی ها را برای خویشتن فراهم نماید، مگر آنکه این تلاش، ضرری به او برساند؛ هرچند آن ضرر، رنج و خستگی ای باشد که انسان تنبل را درمانده سازد و او را به ستوه آورد.

وجوب دفع کردن ضرر از خود

همچنین هر موجود با شعوری می کوشد ضرر و زیان و خطراتی که بر او هجوم می آورد را از خود دور کند و از آنان بگریزد؛ هرگز به استقبال ضرری نمی رود، مگر آنکه بخواهد بدان وسیله آسیب بزرگ تری را از خود دور کند. در این میان هر چه ضرر وارده سخت تر و خطرناک تر باشد، پرداختن به آن و دفع کردنش لازم تر و مهم تر است.

پس انسان هیچ گاه از جلب منفعت و دور کردن ضرر و زیان، باز نمی ماند و در این کار سستی نمی ورزد، مگر آنکه ناامید و ناتوان شود؛ به گونه ای که خود را در معرض زوال و نابودی ببیند و توازن عقلی اش را از دست بدهد.