بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 19

امّا یک بحث صغروی در این جا وجود دارد که آیا صرف خیاط شاه شدن، بنّای شاه شدن و ... در صورتی که از مال حرام آن ها استفاده نکند و خانه ای که می سازد، لباسی که می دوزد و ... مباح باشد، صدق می کند که از اعوان ظلمه است؟! به نظر می رسد عنوان اعوان الظلمه صادق نباشد. بله، اگر به گونه ای باشد که بر قدرت، شوکت و عظمت آن ها می افزاید و موجب تشدید پایه های قدرت آن ها شود؛ مثلاً قصر با شکوهی بسازد یا لباسی که هیبت ظالم را افزایش می دهد بدوزد، اعوان ظلمه صدق می کند.

ج: إعانه الظالمین فی غیر ظلمهم

اشاره

اگر کسی به ظالمی در غیر ظلمش کمک کند، امّا نه در حدّی که عنوان اعوان الظلمه بر او صدق کند؛ مثلاً یک بار برای او خیّاطی یا بنّایی کند یا حتّی طلبه ای یک بار در مجلس آن ها روضه خوانی کند، چه حکمی دارد؟

این مسأله انصافاً مسأله ی مشکلی است و اثرات زیادی دارد. اگر إعانه ی ظالمین در امور مباح هم حرام باشد الا مواردی که به عنوان استثنا ء ذکر خواهد شد لازمه اش آن است که خرید، فروش و سایر معاملات و هر نوع تعاطی با آن ها جایز نباشد و به اصطلاح در تحریم همه جانبه قرار گیرند.

مرحوم شیخ … قدس سره … می فرماید: مشهور قائل به عدم حرمت آن هستند و دلیلی هم بر حرمت وجود ندارد، مگر بعضی أخبار که آن ها هم قابل توجیه است.(1) ولی به نظر می رسد مسأله مشکل تر از آن است که مرحوم شیخ به سادگی از آن گذشتند،

1- المکاسب المحرمه، ج 2، ص55: و أمّا العمل له فی المباحات لأُجره أو تبرّعاً، من غیر أن یُعدّ معیناً له فی ذلک، فضلًا من أن یُعدّ من أعوانه، فالأولی عدم الحرمه؛ للأصل و عدم الدلیل عدا ظاهر بعض الأخبار، مثل روایه ابن أبی یعفور ... لکن الإنصاف: أن شیئاً ممّا ذکر لا ینهض دلیلًا لتحریم العمل لهم علی غیر جهه المعونه.