بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 249

شاید ما این مسأله را در ضمن بحث وجوب پرداخت خمس از مال مختلط به حرام مطرح کرده و مورد بررسی قرار دهیم.

3. أخذ آن دارای مصلحت اهمی باشد

راه سومی که برای رفع کراهت أخذ هدیه ی سلطان ذکر کرده اند این است که گفته اند از تعلیل امام کاظم … علیه السلام … در قبول هدیه ی هارون که فرمودند: «اگر نبود به خاطر تزویج بعضی از عزّاب فرزندان ابوطالب تا نسلشان منقطع نشود، هرگز قبول نمی کردم» استفاده می شود اگر أخذ دارای مصلحت اهمّی باشد، می تواند رافع کراهت باشد.(1)

این ها راه هایی بود که برای رفع کراهت ذکر کرده اند، ولی ما اصل مسأله که آیا أخذ کراهت دارد یا خیر و اگر کراهت داشته باشد، این طرق می تواند رافع کراهت باشد یا نه را بنا نداریم بیش از این دنبال کنیم.

1- همان، ص173: ثمّ إنّ المستفاد ممّا تقدّم من اعتذار الکاظم … علیه السلام … من قبول الجائزه بتزویج عزّاب الطالبیّین لئلّا ینقطع نسلهم، و من غیره: أنّ الکراهه ترتفع بکلّ مصلحه هی أهمّ فی نظر الشارع من الاجتناب عن الشبهه، و یمکن أن یکون اعتذاره … علیه السلام … إشاره إلی أنّه لولا صرفها فیما یصرف فیه المظالم المردوده لَمَا قَبِلَها، فیجب أو ینبغی أن یأخذها ثم یصرفها فی مصارفها.