بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 320

نقد

اولاً: مورد روایت، موردی بوده که نمی توانست فحص کند؛ زیرا خلاف تقیه بوده؛ چون لازمه ی فحص این بود که همه جا اعلام کند و در زمان امام صادق … علیه السلام … گرچه اواخر دولت بنی امیه بوده، ولی به هر حال باز هم اعلام مشکل بوده و خلاف تقیه بوده است.

ثانیاً: این روایت مطلق بوده و با روایاتی که بیان فرمود «اطلبه» قابل تقیید می باشد.

2. صحیحه ی محمد بن مسلم:

مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ حَرِیزٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ … علیه السلام … فِی رَجُلٍ تَرَکَ غُلَاماً لَهُ فِی کَرْمٍ لَهُ یَبِیعُهُ عِنَباً أَوْ عَصِیراً فَانْطَلَقَ الْغُلَامُ فَعَصَرَ خَمْراً ثُمَّ بَاعَهُ قَالَ: لَا یَصْلُحُ ثَمَنُهُ ثُمَّ قَالَ: إِنَّ رَجُلًا مِنْ ثَقِیفٍ أَهْدَی إِلَی رَسُولِ اللَّهِ … علیه السلام … رَاوِیَتَیْنِ مِنْ خَمْرٍ فَأَمَرَ بِهِمَا رَسُولُ اللَّهِ … صلی الله علیه و آله و سلم … فَأُهَرِیقَتَا وَ قَالَ: إِنَّ الَّذِی حَرَّمَ شُرْبَهَا حَرَّمَ ثَمَنَهَا ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ … علیه السلام …: إِنَّ أَفْضَلَ خِصَالِ هَذِهِ الَّتِی بَاعَهَا الْغُلَامُ أَنْ یُتَصَدَّقَ بِثَمَنِهَا.

وَ رَوَاهُ الشَّیْخُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَی عَنْ حَرِیزٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ … علیه السلام … وَ عَنْ صَفْوَانَ وَ فَضَالَهَ عَنِ الْعَلَاءِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ … علیهما السلام … مِثْلَهُ.(1)

محمد بن مسلم می گوید: امام صادق … علیه السلام … درباره ی مردی که غلامی را در باغ انگوری گذاشت که برای او انگور یا آب انگور بفروشد، ولی غلام خمر

1- وسائل الشیعه، ج 17، کتاب التجاره، ابواب ما یکتسب به، باب55، ح1، ص223 و الکافی، ج5، ص230.