بررسی گسترده ی فقهی: معونه الظالمین، الولایه من قِبَل الجائر و جوائز السلطان صفحه 50

سلمه(1)، صالح بن أبی حماد(2) و ... ناتمام است.

مرحوم شیخ به این روایت تمسک کرده و می فرماید: تولّی هر عملی برای آن ها حرام است. امّا از آن جا که این روایت و روایت تحف العقول از لحاظ سند ناتمام است، فقط به عنوان مؤیّد بوده و نمی تواند مستند حکم باشد. بنابراین مهم ترین دلیل، همان انسلاک در اعوان الظلمه است.

آیا تولّی از قِبَل جائر فی نفسه حرام است یا به خاطر تلازم با معاصی؟

تا این جا استفاده کردیم که نفس ولایت من قِبَل الجائر حرام است؛ چون قبول ولایت مساوی با صدق عنوان عون الظالم بوده که حرام است، امّا مرحوم شیخ می فرماید: از بعضی روایات استفاده می شود حرمت قبول ولایت از قِبل جائر، نه به خاطر نفس ولایت، بلکه به خاطر تلازم با ظلم و تلّبس به معصیت است(3) و

1- زیاد بن أبی سلمه مجهول است و در کتب رجالی توثیق نشده است.

2- معجم رجال الحدیث، ج9، ص53: ( قال النجاشی: صالح بن أبی حماد أبو الخیر الرازی و اسم أبی الخیر (زادبه) (زاویه) زادویه لقی أبا الحسن العسکری … علیه السلام … و کان أمره ملتبسا یعرف و ینکر، له کتب، منها: کتاب خطب أمیر المؤمنین … علیه السلام …، و کتاب نوادر أخبرنا عده من أصحابنا عن أحمد بن محمد بن یحیی قال: حدثنا سعد بن عبد الله عن صالح بن أبی حماد. ( و قال ابن الغضائری: صالح بن أبی حماد الرازی أبو الخیر ضعیف. هم چنین الحسین بن الحسن الهاشمی هم توثیق نشده و محمد بن خالد هم در این جا مشترک بین ثقه و غیر ثقه است و به قرینه ی راوی و مرویٌ عنه، مشخص می شود که مراد محمد بن خالد البرقی نیست؛ زیرا در راوی و مرویٌ عنه البرقی، صالح بن ابی حماد و زیاد بن أبی سلمه وجود ندارد. ( همان، ج5، ص218: الحسین بن الحسن الحسینی الأسود = الحسین بن الحسن الهاشمی: فاضل یکنی أبا عبد الله، رازی، رجال الشیخ فی من لم یرو عنهم … علیهم السلام …. (احمدی)

3- المکاسب المحرمه، ج 2، ص70: ثمّ إنّ ظاهر الروایات کون الولایه محرّمه بنفسها مع قطع النظر عن ترتّب معصیه علیها من ظلم الغیر، مع أنّ الولایه عن الجائر لا تنفکّ عن المعصیه. و ربما کان فی بعض الأخبار إشاره إلی کونه من جهه الحرام الخارجی، ففی صحیحه داود بن زربیّ، قال ... .