سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 3 صفحه 2

درس یکصد و هفتاد و ششم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

استدلال اعمی به آیات قرآن

یکی از ادله ای که قائل به اعم به آن استدلال کرده بود، امثال این دو آیه شریفه است«اَلسّارِقُ وَ السّارِقَهُ فَاقْطَعُوا أَیْدِیَهُما» و«اَلزّانِیَهُ وَ الزّانِی فَاجْلِدُوا کُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَهَ جَلْدَهٍ» به این کیفیت که در هنگام اجرای حدّ باید این عناوین به حسب حقیقت صادق باشد، قطع باید مربوط به سارق و سارقه باشد. جلد، باید مربوط به زانی و زانیه باشد، در حالی که اینها در هنگام اجرای حد«انقضی عنهما المبدأ» در هنگام تلبس به مبدأ زنا و مبدأ سرقت تحقق ندارد. پس اگر بگوییم: در هنگام اجرای حدّ، اینها حقیقتا زانی و سارق نیستند، این خلاف ظاهر آیۀ شریفه است و اگر بگوییم: هستند، لابد باید مشتق، در ما انقضی هم حقیقت باشد، برای این که در هنگام اجرای حد، هیچ گونه تلبسی تحقق ندارد. پس این قبیل آیات، دلالت بر این می کند که مشتق حقیقت در ما انقضی است.

عدم دخالت عناوین اشتقاقیه

جوابی که از استدلال به ین قبیل آیات داده شده است، یکی این است: کأنّ از خارج می دانیم که این آیاتی که در مقام بیان حدود الهیه وارد شده، آنها به این عناوین کاری ندارد. آنچه موجب تحقق حد است اصل تحقق مبدأ از یک انسان است، تحقق سرقت از انسان موجب حد است، تحقق زنا از