سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 107

درس سیصد و شصت و یکم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

اشکال بر مبنای مشهور در مقدمه مشروط

در واجب مشروط بنابر نظریۀ مشهور، هم در مقابل شیخ انصاری(ره) و هم در مقابل محقّق عراقی(ره) مشهور قایل بودند که قبل از آن که معلّق علیه و شرط تحقّق پیدا کند و در«ان جائک زید فاکرمه» قبل از آن که مجیء زید در خارج وجود پیدا کند، نه تنها بعث و تحریک وجود ندارد، بلکه چیزی به نام حکم هم وجود ندارد. برای این که حکم همان بعث و تحریک است و هیچ گونه مغایرتی با بعث و تحریک ندارد. روی این مبنا اشکال مهمی در این باب شده که اگر یک مقدماتی داشته باشیم که این مقدمات قبل از تحقّق«مجیء زید» امکان تحصیل و امکان تهیه دارد، اما بعد از آن که معلّق علیه حاصل شود و مجیء زید تحقّق پیدا کند، دیگر قدرتی برای تحصیل چنین مقدمه، یا مقدماتی وجود ندارد. آن وقت روی حرف مشهور چه بگوییم؟ بگوییم: این مقدمات قبل تحقّق المجیء واجب است تحقّق پیدا کند، یا نه؟ اگر بگوییم: واجب نیست تحقّق پیدا کند، مستلزم این است که مأموربه در ظرف وجوبش امکان تحقّق نداشته باشد، یعنی اکرام نتواند«بعد المجیء» حاصل شود و در نتیجه غرض و مطلوب مولا تحقّق پیدا نمی کند. و اگر بگوییم: این مقدمات قبل از