سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 123

این سه راهی که ما ذکر کردیم، نتیجه اش این بود که مسألۀ واجب معلّق و این تقسیم، بلااثر و بی فایده است. اما ما انکار نکردیم واجب معلّق را به صورتی که سر از استحاله بیرون بیاورد، یعنی اگر کسی از ما سؤال کند که این تصریحی که صاحب فصول در واجب معلّق کرده، آیا ذاتا امکان دارد که یک جایی وجوب فعلیت داشته باشد و واجب استقبالی باشد؟ همۀ این سه تا راه در مقام جواب اثبات می کنند، می گویند: این تصور مانعی ندارد، از نظر نفس تصویری که«الوجوب فعلی و الواجب استقبالی» این امر قابل تصوری است، یک امری نیست که سر از استحاله و امتناع بیرون بیاورد. این سه تا راه در عین این که این تقسیم را بر صاحب فصول انکار می کند، لکن در اصل تصویر و بحسب مقام ثبوت، راهی برای انکار واجب معلّق در کار نیست. اما در برابر بزرگانی از محققین اصولیین پیدا شده اند، که اینها ادعا کرده اند استحالۀ این مطلب را، گفتند: اصلا واجب معلّق به صورتی که صاحب فصول تصویر فرموده، محال است. از جملۀ این بزرگان مرحوم محقق اصفهانی مرحوم شیخ محمد حسین کمپانی معروف«ره» در حاشیۀ کفایه، بیان مفصّلی در اثبات استحالۀ واجب معلّق دارد. مطالعه کنید تا بررسی کنیم ببینیم می تواند استحالۀ واجب معلّق را ثابت کند یا نمی تواند؟.

پرسش:

1 - کلام صاحب فصول(ره) در تقسیم واجب را بیان نمایید.

2 - استدلال استاد بر عدم ترتب فایده بر تقسیم صاحب فصول را تقریب کنید.

3 - فرق واجب تعلیقی با واجب منجّز را بیان کنید.

4 - آیا واجبات مشروط وجوب فعلی دارند، چرا؟

5 - فرق واجب معلق صاحب فصول(ره) با واجب مشروط شیخ انصاری(ره) چیست؟ تفاوت دو تقسیم را بیان کنید.