سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 132

درس سیصد و شصت و چهارم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

بیان مرحوم محقق اصفهانی(ره) در تعلق ارادۀ تکوینی بر امر استقبالی

مرحوم محقق اصفهانی صاحب حاشیۀ بر کفایه، ایشان از جمله بزرگانی هست که قائل به استحالۀ واجب معلق است و ثبوتا واجب معلق را ممتنع می داند. کلام ایشان در حاشیه در دو بخش است:

یک بخش مربوط به ارادۀ تکوینیه است و یک بخش مربوط به ارادۀ تشریعیه. در هر کدام مستقلا بحث کردند. راجع به ارادۀ تکوینیه و اینکه آیا تعلق اراده به امر استقبالی وجدانا یک امر ممکن و محقّقی هست و آن این است که در اراده های تکوینیه، گاهی اراده به یک مراد فعلی و مراد حالی تعلق می گیرد و گاهی اراده به یک امر استقبالی تعلق می گیرد. الان اراده دارد که فردا مسافرت کند، اراده فعلیت دارد، لکن مسافرت زمانش فردا و امر استقلالی است. ایشان در این بخش معتقد هستند که این معنا ممکن نیست. در ارادۀ تکوینیه، اگر بخواهد اراده به یک مراد استقبالی تعلق بگیرد، ممتنع است. مبنای کلام ایشان تعریف مشهور است که در باب اراده شده، بر مبنای آن تعریف ایشان توضیحاتی می دهند.