سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 139

درس سیصد و شصت و پنجم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

استحالۀ واجب معلق

بحث در این بود که آیا واجب معلّق از نظر مقام ثبوت استحاله دارد یا نه؟

جماعتی از محقّقین قائل به استحالۀ واجب معلّق هستند و از جملۀ آنها محقّق اصفهانی صاحب حاشیۀ بر کفایه بود.

کلام ایشان در دو بخش بود. یک بخش راجع به ارادۀ تکوینیه و یک بخش راجع به ارادۀ تشریعیه.

در ارادۀ تکوینیه بیان کردند که محال است اراده به یک امر استقبالی تعلق بگیرد! هر کجا که اراده و شوق مؤکّد در کار است، باید تحریک عضلات نحو المراد تحقّق داشته باشد. پس آنجایی که مراد انسان یک امر استقبالی است و اراده می کند مسافرت فردا را، به نظر ایشان اراده در اینجا تحقّق ندارد، اراده هنگام شروع سفر و فردا تحقّق پیدا می کند.

حالا قسمت دوم بیان ایشان را هم نقل می کنیم بعد می پردازیم به این که آیا این بیان که مهمترین بیان در باب استحالۀ واجب معلّق است، آیا تمام است یا قابل جواب و مناقشه است؟