سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 169

درس سیصد و شصت و نهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

امکان تفکیک بعث و انبعاث تشریعی

آخرین کلامی که با محقق اصفهانی«ره» مطرح است این است که ایشان می فرمایند: بعث از انبعاث انفکاک پیدا نمی کند؛ معنای این حرف چیست؟ واقعیت این مسأله این است که آن چیزی که «مبعوث الیه» واقع شده و آن چیزی که مولی به او بعث کرده، انبعاث در رابطۀ با همان باید تحقق پیدا کند و عدم انفکاک انبعاث از بعث، در رابطۀ با همان باید ملاحظه شود. به عبارت روشن تر، آیا معنای عدم انفکاک این است که به مجرد بعث، عبد منبعث شود؟ و یا اینکه مبعوث الیه یک امر استقبالی باشد؟ مثلا اگر مولا دستور می دهد به عبد که باید فردا مسافرت کنی، یک چنین بعث و دستوری از ناحیۀ مولی صادر می شود. بعث به مسافرت فردا متعلق است، مبعوث الیه عبارت از مسافرت فردا است و چه بسا این دستور مولا هم توأم با یک تأکید و تهدید بر مخالفت هم هست که اگر این دستور من اجراء نشود، فلان عقوبت را بر آن مترتب می کنم، فلان کیفر مترتب بر مخالفت این دستور من خواهد بود.

آیا انبعاث از این بعث با این که مولا گفته فردا باید مسافرت کنی، انبعاثی که انفکاک از بعث