سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 175

درس سیصد و هفتادم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

رجوع قید به ماده یا به هیئت

مواردی در شریعت وجود داشت که به حسب ظاهر وجوب مقدمه قبل از وجوب ذی المقدمه بود و این به صورت یک مشکله ای از نظر محققین و اصولیین مطرح شد. صاحب فصول برای حل رفع اشکال ملتزم به واجب معلّق شد، که واجب معلّق و واجب منجّز هر دو قسم از واجب مطلق هستند؛ یعنی وجوب در هر دو فعلیت دارد. و به تعبیر ایشان وجوب تعلّق به مکلّف گرفته، لکن فرقشان این است که در یکی از این دو تا واجب هم فعلیت دارد و در دیگری واجب امر استقبالی.

ایشان از این راه، حل این مشکله را کردند.

مرحوم شیخ انصاری شیخ اعظم«اعلی الله مقامه الشریف» روی آن مبنایی که خودشان در واجب مشروط در مقابل مشهور داشتند که مشهور شرط و قید را در رابطۀ با هیأت و وجوب می دانند. اما شیخ اعظم قید را مربوط به واجب می داند. در«ان جائک زید فاکرمه» در آن مثال معروف، مشهور قایلند که مجیء زید شرطیت برای هیأت اکرم دارد، هیأت اکرم مفادش بعث و وجوب است، مجیء زید شرطیت برای وجوب و بعث به اکرام دارد و تا زمانی که این مجیء تحقق