سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 182

دارد؟ وجوب مقدمه مربوط به وجوب ذی المقدمه است، اما خود ذی المقدمه«امر حالی او امر استقبالی» این هیچ ربطی به مسألۀ وجوب مقدمه ندارد. نظیر این حرف را ما می توانیم به عنوان اشکال به مرحوم شیخ بگوییم: شما می فرمایید هم قبل از موسم حج واجب است، هم قبل از استطاعت واجب است. استطاعت هم با اینکه امر اختیاری است، لازم التحصیل نیست. حالا زمان که غیر اختیاری است، نمی شود در مسألۀ لزوم تحصیلش بحث کرد، امر غیر اختیاری. اما سؤال این است که آیا شما اگر قایل به وجوب مقدمه شوید، نظر می دهید که حتی قبل الاستطاعه یجب تحصیل المقدمات؟ یا نظر نمی دهید به این معنا؟ قبل تحقق الاستطاعه، شما نظر می دهید به اینکه تحصیل گذرنامه واجب است؟ یا اینکه می فرمایید: نه، باید صبر کند بعد الاستطاعه یجب تحصیل المقدمات؟ فرق بین این دو حالت چیست؟ چرا قبل الاستطاعه واجب نیست، بعد الاستطاعه واجب است؟ در حالیکه به نظر شما وجوب الحج همانطوری که قبل الموسم ثابت است، قبل الاستطاعه هم تحقق دارد. اگر قبل الاستطاعه هم وجوب تحقق پیدا کرد، یجب تحصیل مقدمات. برای خاطر اینکه ممکن است بعدا استطاعت پیدا شود و بعد هم مسألۀ زمان در وقت خودش تحقق پیدا می کند.

حالا اجمالا این دو راه و دو نظریه برای حل آن عویصه، بعضی راههای دیگر هم وجود دارد که«ان شاء الله» عرض می کنیم.

پرسش:

1 - شیخ انصاری«ره» اشکال وجوب مقدمه قبل از وجوب ذی المقدمه را چگونه حل می کنند؟

2 - اشکال مرحوم آخوند(ره) به صاحب فصول(ره) در باب تقسیم واجب چیست؟

3 - ملاک صحیح تقسیم واجب چیست؟

4 - بین قید طهارت در صلاه و قید استطاعت در حج چه تفاوتی وجود دارد؟

5 - تفصیل استاد نسبت به قیود اختیاری و غیراختیاری را بیان کنید.