سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 226

درس سیصد و هفتاد و هفتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

جریان نزاع در قید منفصل از کلام

در جایی که قید متّصل به کلام باشد، مسأله ای به نام اطلاق و تقیید وجود ندارد. تقیید که خلاف اصل شناخته شده و خلاف اصاله الاطلاق شناخته شده، در جایی که قید متّصل به کلام باشد، این عنوان تحقق ندارد اصلا، هیچ گونه خلاف اصلی در«اعتق رقبه مومنه» وجود ندارد. بعد از«ان قلت» اشکالی کرده بود، اشکال این بود که در«اعتق رقبه مومنه» چون مسأله مشخص است و معلوم است که قید ایمان ارتباط به رقبه دارد، در حقیقت ارتباط به ماده و متعلق دارد، چون در آنجا مشخّص است، ما حرف شما را می پذیریم. اما مکرر گفتیم که«ان جائک زید فاکرمه» را به عنوان مثال ذکر می کنیم، با قطع نظر از ظهور لفظیش و با قطع نظر از قواعد عربی، معذلک دوستان می گویند: قید به هیأت می خورد.! به عنوان مثال، فرض کردیم که از نظر لفظ راهی برای تشخیص و تعیین یکی از دو طرف احتمال نداریم و جهات ادبی و ظهور لفظی را کنار گذاشتیم. ان قلت می گوید: در«اعتق رقبه مؤمنه» ما مطلب را قبول داریم، آنجا تقیید و اطلاق مطرح نیست. اما در«ان جائک زید فاکرمه» که روی فرض ما مردد است بین این که مجیء زید قید اکرام باشد و به ماده مرتبط باشد و بین این که به