سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 240

درس سیصد و هفتاد و نهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

اشکال استاد بر صاحب کفایه در تعریف واجب نفسی و غیری

مطلبی را که مرحوم آخوند«قدس سره» در تعریف واجب نفسی و غیری ذکر فرموده اند، مطلب تمامی به نظر نمی رسد. مطلب ایشان این بود که بر واجبات نفسیه ولو این که آثار و خواصی مترتب است و این آثار و خواص در کتاب و سنت ذکر شده است، اما ایجاب و الزامشان برای این آثار و خواص نیست، بلکه برای عنوان حسنی است که بر اینها منطبق است، اگر این عنوان حسن در معرض نظر عقلا گذاشته شود، عقلا می گویند که«فاعله یستحق المدح و تارکه یستحق الذم» اما در واجبات غیریه چنین عنوان حسنی وجود ندارد. اشکالات عدیده ای به این حرف متوجه است. اولا ما این عنوان حسن را نمی فهمیم، اما اگر در معرض فهم ما قرار دهند و ما را روشن کنند، «بما انّنا من العقلا» نظر می دهیم. بر فرض که ما این حرف را بزنیم، تا کلمۀ واجب نفسی را عنوان می کنیم، ذهن به عبادات ملتفت می شود. فرضا در باب عبادات کسی بتواند یک چنین حرفی بزند.

اما در واجبات توصّلیه و نفسیه، واجبات توصّلیه که همه اش غیریه نیست، «تطهیر الثوب واجب توصلی غیری» اما خیلی از واجبات نفسیه، واجبات توصّلی است، مثل مسألۀ اداء دین، اداء دین یک