سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 259

درس سیصد و هشتاد و دوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

بیان صاحب کفایه(ره) در دلالت صیغۀ أفعل بر طلب

مرحوم آخوند«ره» در جواب فرمایش شیخ انصاری«قدس سره» فرمودند: هیئت افعل برای انشای طلب وضع شده و مضاف الیه کلمۀ انشاء همیشه یک امر کلی است، انشاء به کلی تعلق می گیرد، البته همۀ مفاهیم هم قابلیت برای انشاء ندارند. در یک محدوده ای مفاهیم قابل تعلق انشاء است و حتی در امور اعتباریه هم مفهوم انشاء می شود، انشاء ملکیت، انشاء زوجیت، پس هیئت به نظر ایشان«وضعت لان ینشأ بها مفهوم الطلب و ماهیه الطلب» و این طلب همان چیزی است که ایشان ذکر کردند.

ایشان در باب طلب و اراده ذکر کردند که طلب و اراده در تمام مراحل یک معنا دارد، فقط در مقام انصراف بین این دو لفظ تغایر وجود دارد، کلمۀ اراده وقتی که استعمال می شود و اطلاق می شود، انصراف به ارادۀ حقیقیه دارد. اما کلمۀ طلب وقتی که استعمال می شود، انصراف به طلب انشائی دارد.

پس طلب انشائی، غیر از طلب حقیقی است. لذا روی این مبنا، ایشان می فرمایند: در هیئت افعل، همان حرفی را که در معانی حرفیه ذکر کردیم که وضع عام و موضوع له عام است، مطلب همین طور