سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 286

درس سیصد و هشتاد و ششم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

مقتضای اصول عملیه در شک بین نفسیت و غیریت

در جایی که امر دائر بین نفسیت و غیریت باشد، در رابطه با مقام دوم، مقامی که اصل لفظی به نام اصالت الاطلاق و حکم عقلی هم که امام بزرگوار«ره» اختیار فرمودند، وجود نداشته باشد. نوبت به اصل عملی می رسد، مقتضای اصول عملیه در دوران بین نفسی و غیری چیست؟ مرحوم محقق نائینی«اعلی الله مقامه الشریف» در اینجا سه صورت تصویر فرموده اند و هر صورتی را مجرای یک اصلی قرار داده اند و نتیجۀ این صور با یکدیگر مختلف است: صورت اول جایی است که در واجبی که بین نفسیت و غیریت آن مردد هستیم، دو چیز وجود داشته باشد، دو واجب در کار باشد و الا یک واجب بدون این که چیز دیگری در کار باشد، نمی تواند دائر بین نفسیت و غیریت باشد.

فرض اول، شک بین جزئیت و غیریت

صورت اول آنجایی است که احد الواجبین همانی است که مردد بین نفسی و غیری است و واجب دیگر که حتما وجوبش وجوب نفسی هست، در آن واجب دیگر، در نفسی بودنش، هیچ