سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 336

هستند. همه باید فکر کنند، شما در ذهنتان نرود که این فقط روی فرض قول به وجوب مقدمه است.

آنهایی که قائل نیستند وجوب مقدمه را قبول ندارند همان لابدیت عقلیه را در رابطۀ با مقدمه می دانند آنها چه طوری مشکل طهارات ثلاث را حل می کنند؟ این مشکل علی کلا القولین و علی کلا التقدیرین است.

عدم عبادیت برخی از شرائط

یک فرق مهم دیگری که بین أجزاء و شرائط ذکر کرده اند و همه قائل هستند، این است که اگر عبادتی مرکب ذات أجزاء شد، معنای این که این مرکب ذات أجزاء عبادت است، این است که کل و جزء عبادت است؛ نمی شود بگوییم نماز عبادت است، اما رکوعش«لیس بعباده» تشهدش«لیس بعباده» این جزء بودن برای یک مرکب عبادی یک لازم کلی دارد و آن این است که«کل جزء من أجزاء العباده لا محاله یکون عباده» یعنی نمی توانیم پیدا کنیم یک چیزی از یک طرف عنوان«جزئیه للعباده» داشته باشد و از یک طرف هم عبادت نباشد هم جزء عبادت باشد هم«لیست بعباده». در باب أجزاء این معنا تصور نمی شود اما در باب شرائط ولو این که شرائط عبادت است، شرائط نماز است، ما ضابطۀ کلی نداریم که همۀ شرائط عبادت باید عبادت باشد. نه، شرائط عبادت علی قسمین: بعضی از شرائط عبادت، «عبادت فی نفسها» مثل طهارات ثلاث نسبت به نماز و طواف و امثال ذلک اما بعضی از شرائط در عین این که شرط عبادت است، اما خودش«فی نفسه لیس بعباده» مثل«ستر عورتین» برای نماز. این«شرط للصلاه، شرط للعباده» اما دیگر فی نفسه«ستر العوره لیس بعبادت» یا مسأله تطهیر بدن، طهارت ثوب و امثال ذلک حتی مسأله استقبال قبله این طور نیست که استقبال القبله خودش عبادت باشد و شرطیت برای نماز داشته باشد، اینها شرائطی هستند که در عین این که مشروطشان که عبارت از صلاه است عباده. در عین حال خودشان«لیست بعباده». لازمۀ بیان مرحوم محقق نائینی«قدس سره» به عنوان تصحیح عبادیت طهارات ثلاث، این است که«جمیع الشرائط عباده» مثل أجزاء عبادت باشد. چرا؟ برای این که ایشان می فرمایند: بین شرائط و بین أجزاء چه فرق می کند؟ همان طوری که بعض أمر صلاتی متعلق به رکوع است، همان طور هم متعلق به وضو است.

ما هم می گوییم همان طوری که روی فرمایش شما متعلق به وضو است، متعلق به«ستر العوره» هم هست. وقتی که بعض الامر اضافه اش به شرائط، با اضافه اش به أجزاء یکسان شد، نتیجه این می شود که همان طوری که«جمیع أجزاء العباده» باید اتصاف به عبادیت داشته باشد، «جمیع الشرائط العباده» هم باید اتصاف به عبادیت داشته باشد.

بالاخره ارتباط وضو با نماز، با ارتباط ستر عورت به نماز چه فرق می کند؟ هر دو«شرط للصلاه