سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 362

است و مقدمه وجوب غیری دارد، پس روی این حساب، من وضو را انجام می دهم. اشکال این است که این چطور با موازین تطبیق می کند که داعی و محرک کسی، امر غیری باشد که عملا چنین است؟ مستشکل می خواهد بگوید: اشکالی هم در این معنا از نظر فتاوا وجود ندارد که اگر کسی این طهارات را به داعی امر غیری اتیان کند«تکون صحیحه.» تقریبا دو نکته از این استفاده می شود: یکی رابطۀ این طهارات را با امر استحبابی نفسی از نظر عبادیت قطع می کند، می گوید: معلوم می شود که عبادیت برای آن امر استحبابی نفسی نیست، مخصوصا با توجه به اینکه در تیمم هم آن امر استحبابی نفسی اصلا وجود ندارد. در مقام عمل فرقی نمی کند، مکلّفی که وضو می گیرد با مکلّفی که تیمم می کند، دیدشان نسبت به وضو و تیمّم مغایر باهم نیست، به همان دیدی که متوضّی به وضو نگاه می کند، به همان دید هم متیمّم به تیمّم نگاه می کند. او وضو برای نماز می گیرد، این هم تیمم برای نماز انجام می دهد. کسی که تیمّم انجام می دهد هیچ توجه به امر نفسی استحبابی ندارد، زیرا که امر نفسی استحبابی وجود ندارد، کسی هم که وضو می گیرد با اینکه امر نفسی استحبابی وجود دارد، اما توجه به آن امر نفسی استحبابی ندارد، به یک کیفیت، وضو از متوضّی و تیمّم از متیمّم صادر می شود.

نکته دومش تقریبا حرف ما را خراب می کند و آن این است که ما در عبادیت عبادت گفتیم: دو خصوصیت معتبر است: یکی اینکه در این شیء فی نفسه صلاحیت عبادیت وجود داشته باشد، که اکثرا این صلاحیت را از طریق شرع بدست می آوریم و دوم اینکه خارجا این شیء صالح للعبادیه با قصد تقرّب و یا داعویت امر در آنجایی که امر وجود دارد، باشد. برای اینکه دیروز هم اشاره کردیم که مسألۀ داعویت امر را نمی خواهیم به طورکلی انکار کنیم، می خواهیم بگوییم: ضرورت ندارد، مقوّم عبادیت نیست و الاّ در آنجایی که کسی نماز را بداعی امتثال امر صلاتی اتیان کند، نمی شود کسی مناقشه ای در صحت این صلاه بکند. روزهای قبل می خواستیم این معنا را عرض کنیم که اینطور نیست که ملاک در باب قصد قربت، قصد امتثال امر باشد، به طوری که اگر در جایی مسألۀ امر وجود نداشت، دیگر بگوییم: قصد قربت امکان ندارد و در نتیجه عبادیت امکان ندارد، ملاک این نیست و الاّ آنجایی که امر داشته باشد، اگر کسی عبادت را به قصد امتثال امر انجام بدهد، هیچ مانعی و خدشه ای در عبادیت و صحت این عبادت وجود ندارد.

اشکال اتیان طهارات ثلاث بداعی امر غیری

حالا اشکال این است، روی مبنای ما این مستشکل می گوید: در باب طهارات ثلاث شما صلاحیت للعباده را از طریق اجماع و ضرورت و نظر متشرعه به دست آوردید، دیدید که متشرعه با