سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 375

درس سیصد و نود و هشتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تبعیت وجوب نفسی در اطلاق و اشتراط و قول صاحب معالم(ره)

بنابر قول به ملازمه و وجوب غیری مقدمه، این وجوب از نظر اطلاق و اشتراط تابع وجوب ذی المقدمه است. اگر ذی المقدمه یک واجب مطلقی باشد مقدمه هم واجب مطلق خواهد بود و اگر ذی المقدمه واجب مشروط باشد، مقدمه هم واجب مشروط است و شرطش هم همان شرط وجوب ذی المقدمه است. اگر ذی المقدمه وجوبش مشروط به دخول وقت است، وجوب صلاه نسبت به وقت وجوب مشروط است، وضو هم که مقدمیّت برای صلاه دارد، وجوب غیریش مشروط به دخول وقت است. لکن در مقابل این قول یک مطلبی به صاحب معالم نسبت داده شده، ایشان در بحث ازاله و صلاه که از آن تعبیر به بحث ضد می شود، تضاد بین اهم و مهم و بحث مقدمیّت را چنین مطرح می کنند که«عدم أحد الضدین مقدمه لوجود الضد الاخر» به لحاظ ارتباطی که بحث ضد با مسألۀ مقدمیت دارد، مطلبی را در آنجا ایشان ذکر کردند.

صاحب معالم فرمودند: آن دلیلی که دلالت بر وجوب مقدمه می کند، بر فرض که در اصل دلیل مناقشه ای نداشته باشیم، لکن مقتضای آن دلیل این است که مقدمه در صورتی واجب است که مکلف