سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 38

درس سیصد و پنجاه و یکم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تعریف واجب مطلق و مشروط

مرحوم آخوند(ره) می فرمایند: برای واجب مطلق و مشروط، تعریفات متعدّد و زیادی شده و این تعریفات، نه تعریف به حد است و نه تعریف به رسم است و عنوان جامعیّت و مانعیت در آن مطرح نیست. لذا اشکالاتی که در رابطۀ با جامعیّت و مانعیّت به این تعریفات شده، وارد نیست. بلکه هدف از این تعریفات، همان است که ایشان گاهی از آن تعبیر به شرح الاسم می کند و گاهی از آن تعبیر به تعریف لفظی می کند و مقصود این است که اینها در مقام بیان ماهیّت این شیء معرّف نبوده اند و فقط می خواسته اند به این لفظ اشاره کنند و معنای اشاره ای و اجمالی از این لفظ کرده باشند. لذا هیچ اشکالی از نظر جامعیّت و مانعیّت به لحاظ این که در این مقام نبوده اند، متوجه این تعریفات نمی شود اما خود ایشان ذکری از این تعریفات نمی کنند. یک تعریفی مشهور ذکر کرده اند و تعریفی هم بعضی ذکر کرده اند و تعاریف دیگر هم هست.

آنچه مشهور در معنی واجب مطلق و واجب مشروط ذکر کرده اند، این است که واجب مطلق«ما لا یتوقف وجوبه علی ما یتوقف علیه وجوده». واجب مطلق آن چیزی است که وجوبش متوقف