سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 380

درس سیصد و نود و نهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

جواب مرحوم شیخ(ره) به مقید کردن واجب غیری به ارادۀ مکلف

مطلبی که به صاحب معالم نسبت داده شده، عبارت از این است که ایشان همیشه وجوب غیری مقدمه را یک وجوب مشروط و شرط را عبارت از ارادۀ ذی المقدمه می دانند و می فرمایند: نصب سلّم در صورتی وجوب غیری مقدمی دارد که مکلف«کون علی السطح» را اراده کرده باشد، اما اگر «کون علی السطح» را اراده نکرده باشد، «لیست المقدمه بواجبه»، چون شرطش حاصل نشده است.

گفتیم: عبارت ایشان به این کیفیت و به این شدت دلالت ندارد، جوابی مرحوم آخوند«قدس سره» از ایشان ذکر کردند که باز هم اشاره می کنیم، جواب صحیح همین جواب است.

لکن در تقریرات مرحوم شیخ بزرگوار شیخ انصاری«اعلی الله مقامه الشریف» یک جواب دیگری از صاحب معالم داده شده که آن جواب یک مقدمه ای دارد، اول باید آن مقدمه به طورکلی ملاحظه بشود تا بعد نوبت به نتیجه برسد، آن مقدمه این است که در هر واجبی، به تناسب آن، معمولا شرطی وجود دارد، لذا در بحث واجب مطلق و مشروط، گفته شد که ما واجب مطلق به طور کلی نداریم، هر واجبی را نسبت به شرطش باید ملاحظه کرد، نسبت به آن شرطی که ملاحظه