سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 390

درس چهارصد و یکم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تبعیت وجوب غیری مقدمه از ذی المقدمه در اطلاق و اشتراط و اقوال مختلف

در مقابل قول مشهور که قایل بودند: وجوب غیری مقدمه در اطلاق و اشتراط، تابع وجوب نفسی ذی المقدمه است، اگر وجوب نفسی ذی المقدمه اطلاق داشته باشد و مشروط به شرطی نباشد، مثل این که مولا بگوید: «یجب الکون علی السطح» بدون هیچ شرطی، اینجا وجوب غیری نصب سلّم هم مثل وجوب غیری کون علی السطح اطلاق دارد و اگر وجوب نفسی، اشتراط داشته باشد، مثل وجوب صلاه که مشروط به وقت است، طبعا وجوب غیری طهارت و وضو هم اشتراط به دخول وقت پیدا می کند، یا در باب حج، وقتی که وجوب نفسی حج مشروط به استطاعت است، وجوب غیری برای مقدمات مثل تحصیل گذرنامه و تهیه بلیط و امثال ذلک، آنها هم مشروط به استطاعت خواهد بود. بالاخره وجوب غیری به تعبیر مشهور مترشّح از وجوب نفسی است و در اطلاق و اشتراط، تبعیت کلی نسبت به وجوب ذی المقدمه دارد.

یک قول از صاحب معالم(ره) بود که ایشان مطلقا وجوب غیری مقدمه را مشروط به اراده ذی المقدمه می دانست، با آن تفصیلی که هم در اصل کلام ایشان و هم در جواب ایشان بحث کردیم. قول