سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 408

درس چهارصد و چهارم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

ثمرۀ بحث در مقدمۀ محرمۀ منحصره

بین قول مشهور و قائلین به ملازمه و بین قول شیخ انصاری(ره) یک ثمرۀ فقهی در بعضی از موارد ظاهر می شود و آن مورد این است: اگر ما یک مقدمۀ منحصرۀ محرمه داشته باشیم که این مقدمه فی نفسه یعنی با قطع نظر از مقدمیّتش، حکم اولی آن عبارت از حرمت است، لکن برای یک واجبی مقدمه واقع شده که آن واجب در مقایسۀ با این حرام، اهم از این حرام است، یعنی در دوران امر بین رعایت این حرمت و رعایت آن واجب، باید واجب را رعایت کرد؛ روی اهمیتی که از نظر شرع دارد. مثل آنجایی که انقاذ و نجات غریقی بر دخول در ملک غیر و عبور از ملک غیر توقف داشته باشد و راهی هم غیر از این ندارد. دخول در ملک غیر«بغیر اذن صاحبه یکون محرما و انقاذ الغریق یکون واجبا» و این واجب در شریعت در مقایسۀ با آن حرام، خیلی بالاتر از آن حرام است و اهتمامی که شارع به این تکلیف وجوبی می دهد به مراتب بیش از اهتمامی است که به آن تکلیف به حرمت می دهد.

پس انقاذ غریق که معنایش حفظ نفس واجب است، بر دخول در ملک غیر«بغیر اذن صاحبه»