سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 448

درس چهارصد و دهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

توجیه مرحوم محقق حائری نسبت به مقدمه موصله

بعضی از بزرگان برای اینکه آن اشکالات قبلی به کلام صاحب فصول توجه پیدا نکند، یا حداقل از دسترسی آن اشکالات کاملا به دور باشد، در مقام توجیه کلام صاحب فصول برآمده اند، یکی مرحوم محقق حائری(ره) مؤسس حوزۀ علمۀ قم است که می فرمایند: ما قید ایصال را در متعلق واجب غیری اخذ نمی کنیم و تعبیر به مقدمۀ موصله که تقیّد به ایصال معنای این عبارت است و ظاهرش قیدیت است را نمی گوییم، بلکه می گوییم: مقدمه به لحاظ ایصال وجوب پیدا کرده است، اما واجب ذات مقدمه است، وجوب غیری به نفس مقدمه متعلق شده است، به این بیان که قبلا هم اشاره کردیم: اگر مولا مقدمات را تک تک ملاحظه کند، در آنجایی که یک ذی المقدمه ای دارای مقدمات متعدد است، به طوری که اگر بخواهد ذی المقدمه تحقق پیدا کند باید همۀ مقدمات جمع شود، در اینجا می فرمایند: دو نحو است و مولا با دو دید می تواند این مقدمات را ملاحظه کند و با دو لحاظ می تواند به این مقدمات نگاه کند:

یک وقت این مقدمات را تک تک و جداجدا و غیر مرتبط باهم بدون اینکه هیچ ارتباطی بین