سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 460

درس چهارصد و دوازدهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

اشکال اثباتی مرحوم آخوند(ره) به صاحب فصول(ره)

مرحوم آخوند(ره) از دلیل اخیر صاحب فصول(ره) که مهمترین ادلۀ مدعای ایشان است، دو جواب دادند: جواب اولش را بیان کردیم. در جواب دوم کأنّه می فرمایند: قبول می کنیم که غایت و هدف از ارادۀ غیریه ای که متعلق به مقدمه می شود، نفس توصل الی ذی المقدمه است نه تمکّن از توصل، لکن بحث در این است که اگر مقدمه، لغایت توصّل، وجوب غیری پیدا کرد، آیا لازمه اش این است که اگر در یک موردی این غایت بر آن ترتب پیدا نکرد و علّت عدم ترتب غایت هم شیء دیگری بود و کمبود دیگری که ارتباط به این مقدمه ندارد، چرا این مقدمه مطلوبیت غیریه اش را از دست بدهد؟ درست است که نصب سلم را برای توصل به کون علی السطح می خواهد«و لو لا هذه الغایه و لو لا هذه النتیجه»، اصلا مطلوبیت غیریه به نصب سلّم متعلق نمی شد، اما حالا که نصب سلّم تحقق پیدا کرده و در رابطۀ با این مقدمه هیچ کمبود و نقصی نیست، بلکه عدم تحقق ذی المقدمه یک منشأ دیگری دارد؛ چرا اینجا نصب سلّم مقدمیت و وجوب غیری متعلق به خودش را از دست بدهد؟ نصب سلّم مطلوبیت غیریه اش محفوظ است ولو این که غایت هم توصّل بوده، لیکن عدم