سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 472

درس چهارصد و چهاردهم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

بیان مرحوم شیخ انصاری(ره) در ثمرۀ نزاع در بحث ضدّ

شیخ بزرگوار اشکالی بر ترتّب این ثمره ایراد فرمودند. اگر ما بگوییم: بنا بر قول صاحب فصول، صلاه به جای ازاله صحیح است و بنابر قول مشهور باطل باشد. مرحوم شیخ می فرمایند: مسأله، چنین نیست و توضیح و تقریب کلام ایشان به این برمی گردد که شما یک وقت در تمام جزئیات، می خواهید دقت کنید و روی نفس همان عنوان واقعی بدون این که سر سوزنی از آن عنوان تعدّی و تجاوز کنید، حکم بکنید. در این صورت همان طوری که روی عقیدۀ صاحب فصول در مثال صلاه، صلاه صحیح است، بنابر قول مشهور هم صحیح است برای اینکه ترک الصلاه مقدمیّت دارد و وجوب غیری دارد و هیچ گونه قید و شرطی همراهش نیست، عنوان موصلیت مطرح نیست. ترک الصلاه که واجب شد، نقیضش حرام است و نقیض را معنا می کنید می گویید: «نقیض کل شی رفعه» و رفع را به معنای عدم می گیرید. اگر ترک الصلاه بنا بر قول مشهور واجب شد، آنچه که حرام می شود به عنوان نقیض، عدم ترک الصلاه است. عدم ترک الصلاه حرام است، اما چرا فعل الصلاه حرام باشد؟