سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 538

درس چهارصد و بیست و چهارم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

عدم ملازمه اجرای استصحاب با تفکیک بین حکم واقعی و ظاهری

اشکال سومی که به استصحاب شده بود، این بود که بر اثر این استصحاب، بین وجوبین تفکیک لازم می آید. قسمت اول جوابی که مرحوم آخوند می دهند این است که اگر مدعی ملازمه، ملازمۀ بین دو وجوب واقعی و دو وجوب انشائی را ادعا کند - یعنی بگوید: وجوب انشایی متعلق به ذی المقدمه، ملازم با وجوب انشائی متعلق به مقدمه است - این استصحاب، مستلزم تفکیک نخواهد بود، برای این که استصحاب، به عنوان یک اصل عملی، تنها حکم را در مرحلۀ ظاهر و به عنوان حکم ظاهری ثابت می کند و مانعی ندارد که حکم ظاهری مغایر با حکم واقعی باشد. مواردی که قاعده طهارت پیاده می شود، چه بسا این شیء به حسب واقع، محکوم به نجاست است و یا مواردی که قاعدۀ حلیت و اصاله الحلیه پیاده می شود، چه بسا شیء بحسب واقع، محکوم به حرمت باشد. اصولا مغایرت بین حکم ظاهری و واقعی، مسأله ای نیست و در جمع بین حکم واقعی و حکم ظاهری، راه ها و تحقیقاتی ذکر شده، که جمع بین اینها هیچ گونه مانعی ندارد. لذا اگر مدعی ملازمه، محدودۀ ملازمه را، دو حکم واقعی و دو وجوب انشائی بداند، این استصحاب هیچ گونه منافاتی با آن ملازمۀ