سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 545

درس چهارصد و بیست و پنجم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

عدم جریان استصحاب بعد از یقین به وجوب فعلی ذی المقدمه

بیانی را که قبلا از مرحوم آقای بروجردی سیدنا الاستاذ«قدس سره» نقل کردیم، به عنوان توضیح عبارت کفایه نیست، بلکه بیان واقعیت مسأله است که ایشان می فرمایند: اگر ملازمه بین الفعلیّین باشد و از طرفی هم عالم باشید به این که ذی المقدمه وجوب فعلی دارد، در این موقعیت استصحاب نمی تواند جریان پیدا کند. برای این که استصحاب و سایر اصول عملیه در جایی جریان پیدا می کند که به عدم فعلیت حکم واقعی، علی تقدیر ثبوته قاطع باشید. وقتی که«اصاله الاباحه» در شرب توتون جریان پیدا کرد، دیگر هیچ گونه اضطرابی ندارید؛ شما یقین دارید که اگر حکم واقعی شرب توتون هم حرمت باشد، این حرمت فعلیت پیدا نکرده و گریبان شما را نگرفته و با توجه به «اصاله الاباحه» هیچ گونه استحقاق عقوبتی بر مخالفتش وجود ندارد. استصحاب و سایر اصول عملیه باید چنین نقشی داشته باشد.

در«ما نحن فیه» اگر استصحاب را جاری کردید و حکم کردید به این که وجوب وضو فعلیت ندارد، این یک بعد قصه است. بعد دیگرش این است که شما به دو چیز عالم هستید و استصحاب و