سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 558

درس چهارصد و بیست و هفتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

دلیل دوم قائلین به ملازمه

دلیل دوم قائل به ملازمه این است که ارادۀ تشریعیه در تمامی موارد تابع ارادۀ تکوینیه است. هر کجا ارادۀ تکوینیه تحقق داشته باشد و امکان تحقق داشته باشد، ارادۀ تشریعیه هم به تبع و در مقایسه با آن تحقق دارد. لذا مواردی را که ارادۀ شرعیه نمی تواند به آن تعلق بگیرد، مثل امر به اجتماع ضدین، امر به اجتماع نقیضین، روی ملاک تبعیت این معنا وجود دارد، یعنی چون ارادۀ تکوینی و ارادۀ فاعلی در آنجایی که شخص بخواهد خودش عملی را انجام دهد و بدست خودش فعل تحقق پیدا کند، در چنین موردی نمی شود ارادۀ تکوینی به اجتماع ضدّین یا اجتماع نقیضین تعلق بگیرد، روی این جهت ارادۀ تشریعیه هم به تبع این ارادۀ تکوینیه ممتنع است که متعلق به جمع بین ضدّین و جمع بین نقیضین شود، یک مولا ولو«کان غیر الله تبارک و تعالی» ممکن نیست که یک دستوری در این رابطه و در این باره صادر کند، چون می بیند که ارادۀ تکوینی نمی شود به آن تعلق بگیرد، از اینجا کشف می کنیم که تبعیت در کار است و در حقیقت بین این دو اراده هم یک ملازمه ای وجود دارد.

در«ما نحن فیه» مسألۀ مقدمۀ واجب، را بررسی می کنیم، که یک کسی بخواهد به ارادۀ فاعلی