سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 603

درس چهارصد و سی و چهارم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

اقوال در مقدمات حرام

مقصود از مقدمات حرام، یعنی مقدماتی که فعل حرام بر آنها توقّف دارد و اگر حتی یکی از آن مقدمات تحقّق نداشته باشد، فعل حرام تحقّق پیدا نمی کند. آیا در باب مقدمات حرام، حرمت غیریه مثل وجوب غیری که در باب مقدمات واجب ذکر می شد، حرمت غیریه تحقّق دارد یا ندارد؟ اینجا احتمالات و اقوال تقریبا متعدد و متکثّر است. دو احتمال که در حقیقت شبیه همان دو قولی که در مقدمه واجب بود اینجا هم ابتداء وجود دارد: یک احتمال این است که همۀ مقدمات حرام را از باب ملازمه، محکوم به حرمت غیریه بدانیم، بگوییم: عین همان ملازمه ای که در باب مقدمۀ واجب وجود دارد، اینجا هم در باب مقدمات حرام، همان ملازمه تحقّق دارد و در نتیجه؛ «کل واحد من مقدمات الحرام»، یک حرمت غیریه پیدا می کند، فاذا کان للحرام ده مقدمه مثلا، ده حرام غیری و یک حرام نفسی که همان ذی المقدمه و حرام است تحقّق پیدا می کند.

احتمال دوم تقریبا سالبۀ کلیه در مقابل این موجبه کلیه است بگوییم: هیچ یک از مقدمات حرام اتصاف به حرمت غیریه پیدا نمی کند مثل قولی که منکرین ملازمه در باب مقدمۀ واجب ذکر