سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 5 صفحه 64

ظهور دارد و ظاهرش این است که مجیء زید، قید برای وجوب اکرام است، من هم قبول دارم لکن مشکل این است که اینجا یک قرینۀ عقلیه ای وجود دارد که آن قرینۀ عقلیه سبب می شود که ما در ظهور این جملۀ شرطیه تصرف کنیم؛ یعنی همان طوری که قرائن لفظیه ظاهر را از ظاهر برکنار می کند، قرینۀ لفظیۀ«یرمی»، ظهور اسد را در حیوان مفترس کنار می گذارد و اقوای از ظهور اسد در معنای حقیقی اش می شود و نتیجتا«رأیت اسدا یرمی»، با توجه به قرینه، ظهور در رجل شجاع پیدا می کند. گاهی قرینه، قرینۀ لفظیه نیست بلکه قرینه عقلیه است. قرینۀ عقلیه هم موجب تصرف در ظاهر است و حمل ظاهر برخلاف ظاهر. لذا نزاع مشهور و مرحوم شیخ انصاری(ره) به این برمی گردد که بعد از آنکه هر دو اتفاق دارند بر اینکه ظهور قضیۀ شرطیۀ«ان جائک زید فاکرمه»، در این معناست که مجیء زید برای وجوب اکرام زید، شرطیت و قیدیت دارد لکن آیا یک قرینۀ عقلیه ای که موجب تصرف در این ظهور و حمل این ظاهر برخلاف ظاهر شود، داریم یا نه؟ مرحوم شیخ مدعی هستند که قرینۀ عقلیه ای وجود دارد که ما را ملزم می کند که از این ظاهر دست برداریم اما مشهور معتقدند: قرینۀ عقلیه ای که ما را به تصرف در ظهور قضیۀ شرطیه ملزم کند، نداریم. حالا نزاع متمرکز می شود در این قرینۀ عقلیه ای که مورد استناد مرحوم شیخ واقع شده و یا ممکن است کسی به نفع مرحوم شیخ، این قرینۀ عقلیه را ذکر کند که آیا چنین قرینه ای هست یا وجود ندارد؟

پرسش:

1 - اشکال اول امام(ره) و جواب استاد در رابطه با شرایط وجوب و قیود هیئت چیست؟

2 - اشکال دوم امام(ره) در رابطۀ با شرایط وجوب و قیود هیئت را بیان کنید.

3 - فرق بین مأموربه به معنای مصدری و اسم مصدری را توضیح دهید.

4 - اشکال ضابطه محقق عراقی(ره) در رابطه با شرائط واجب را توضیح دهید.