درسهایی از علوم قرآنی (طاهری) صفحه 272

دليل بر خلاف آن قائم است؛ زيرا در طول سال و در تمام مدت نبوت نازل مي‌شد.

پاسخ صحيح:

«نزول دفعي و نزول تدريجي قرآن است».

پس از آنكه پاسخهاي چهار گانه فوق را براي آن دو سؤال كافي ندانستيم به پاسخ صحيح آن مي‌پردازيم و آن بر اساس انزال و نزول يعني نزول دفعي و تدريجي قرآن كريم است كه محققين بسياري از شيعه و سني براي دفع اشكال و رفع تنافي، از اين راه وارد شده و روايات بيشماري هم در اين رابطه وجود دارد. و آن اينكه: قرآن كريم دو گونه نزول دارد و دو بار نازل شده است؛ يكبار به صورت جمعي و دفعي و بار ديگر به صورت پراكنده و آيه به آيه يا سوره به سوره در مدت دوران نبوت پيامبر صلّي اللّه عليه و آله و سلّم پس آياتي كه مي‌گويد قرآن در ماه رمضان و يا در شب مبارك و قدر نازل شده است ناظر به نزول دفعي قرآن است و آنچه كه در خارج در مدت 23 سال بر پيامبر نازل شده است، نزول تدريجي آن است.

توضيح آن بدين بيان است كه: با مراجعه به آيات قرآن در اين رابطه به خوبي روشن مي‌شود كه قرآن يكبار به صورت جمعي نازل شده كه پيامبر از كل قرآن آگاهي داشته است لذا در هنگام نزول تدريجي قرآن پيامبر پيشاپيش جبرئيل آن را مي‌خواند كه دستور آمد چنين نكن بلكه صبر كن تا وحي ما تمام شود: لا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يُقْضي إِلَيْكَ وَحْيُهُ «1».

يعني: «پيش از آنكه وحي درباره قرآن بر تو نازل شود نسبت به آن عجله مكن».

و يا در آيه ديگر مي‌فرمايد: لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ «2».

يعني: «زبان خود را براي عجله به قرآن حركت مده».

و يكبار هم به صورت مفصل و جدا جدا و آيه به آيه يا سوره به سوره در طول مدت نبوت آن حضرت نازل شده است و جالب اينجاست در تمامي آياتي كه (1) سوره طه، آيه 114.

(2) سوره قيامت، آيه 16.