درسهایی از علوم قرآنی (طاهری) صفحه 59

آلوده به معاصي و پليدي نكرد كه پليدان را در حريم اسرار حق راهي نيست. و بالاتر از همه، عقايد خود را با موازين شريعت نبوي منطبق ساخت و تحت ولايت ائمه هدي عليهم السّلام زندگي نمود و آنگاه فهم قرآن براي او ميسر خواهد شد.

و- خشوع و تأثر قلبي:

از جمله آداب باطني اين است كه انسان وقتي قرآن مي‌خواند به هر آيه كه مي‌رسد به حسب معاني كه در آيات است قلبش متأثر و محزون شود. و در هر آيه به تناسب معناي آن آيه در قلب او حزن، خوف يا رجاء حاصل شود البته هر چه معرفت يك انسان نسبت به قرآن بيشتر باشد خشوع و تحت تأثير قرار گرفتن او نيز بيشتر خواهد بود. قرآن كريم مي‌فرمايد:

أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ وَ ما نَزَلَ مِنَ الْحَقِّ ... «1».

يعني: «آيا وقت آن نرسيده است كه قلوب مؤمنين بخاطر ذكر و ياد خدا و قرآني كه از ناحيه حق و بحق نازل شده است، خاشع شود؟».

و در حديث وارد شده است كه: حضرت رضا عليه السّلام در راه خراسان شبها در رختخوابش بسيار قرآن مي‌خواند و به هر آيه بهشت يا جهنم كه مي‌رسيد، گريه مي‌كرد و از خدا مي‌خواست تا او را از عذاب جهنم پناه داده و داخل در رحمت بهشتش نمايد «2».

و در حديثي از رسول خدا مي‌خوانيم:

«ما من عين فاضت من قرائة القرآن إلّا قرّت يوم القيامة» «3».

يعني: چشمي نيست در دنيا كه از قرائت قرآن بگريد مگر اينكه در روز قيامت سرد و خنك و مسرور و نوراني خواهد بود».

در روايات دستور گريه و حتي تباكي و خود را شبيه به گريه كننده در آوردن، داده شده است و گريه نيز بدون خشوع قلب و متأثر شدن آن تحقق پيدا نمي‌كند. (1) سوره حديد، آيه 16.

(2) بحار، ج 92، ص 210.