- اجتماع امر و نهی 1
- اشاره 1
- ادامه مقصد دوم بحث نواهی 1
- اشاره 2
- اختلاف ماهوی بین اصاله العموم و اصاله الاطلاق 2
- درس پانصد و بیست و پنجم 2
- امر دوم: معنای اطلاق در اصاله الاطلاق 2
- عدم ارتباط اصاله الاطلاق به افراد و مصادیق 4
- فرق نتیجۀ اصاله الاطلاق با اصاله العموم 5
- عرفی بودن اصاله العموم و عقلی بودن اصاله الاطلاق 6
- پرسش: 7
- اشاره 8
- درس پانصد و بیست و ششم 8
- طبایع متعلق اوامر و نواهی 8
- قضایائی که موضوع آنها نفس ماهیت است 9
- کیفیت تصور وجودات خارجیه 10
- ظرف تشکیل قضایای که موضوع آنها نفس ماهیت است 11
- معنای«الماهیه من حیث هی هی لیست الا هی» 13
- پرسش: 14
- درس پانصد و بیست و هفتم 15
- موضوع در قضیۀ«الانسان موجود» 15
- اشاره 15
- تقیّد موضوع به وجود 16
- موضوع در قضایای شرعیه 18
- مؤیّد مقیّد بودن موضوع قضایای شرعیه به وجود خارجی 19
- دلیل بر ابطال کلام مرحوم آخوند(ره) 20
- پرسش: 22
- درس پانصد و بیست و هشتم 23
- اشاره 23
- اشتراک رویۀ شارع با عرف در طریقۀ تقنین 23
- مراحل طی قانون نزد عقلا 24
- تأخّر وجود مأموربه از بعث مولا 26
- پرسش: 27
- دلیل سوم برای فهم متعلق احکام 28
- اشاره 28
- درس پانصد و بیست و نهم 28
- هدف صدور امر 29
- وجود خارجی، مؤثّر در حصول غرض مولا 30
- خلط بین متعلق احکام و مؤثّر در حصول غرض مولا 31
- محصّل غرض مولا 32
- پرسش: 34
- نتیجۀ مقدمات ثلاثه: جواز اجتماع امر و نهی 35
- درس پانصد و سی ام 35
- اشاره 35
- معنای اصاله الاطلاق 36
- فرق مسأله طبق اصاله الوجود و اصاله الماهیه 37
- موطن تضاد امر و نهی 38
- عدم ارتباط خارج به مرحلۀ تعلّق حکم 39
- پرسش: 41
- اشاره 42
- جواب از قول مرحوم نائینی(ره) در جواز اجتماع امر و نهی 42
- درس پانصد و سی و یکم 42
- عدم مقوله داشتن مجموعه صلاه 43
- تعیین محل نزاع 44
- بررسی امتناع اجتماع امر و نهی طبق ترکیب انضمامی 44
- انفکاک مرحلۀ تعلق حکم از خارج 45
- امتناع جمع بین امر و نهی در یک عنوان 46
- پرسش: 48
- اشاره 49
- بررسی امتناع اجتماع حب و بغض در یک شیء 49
- درس پانصد و سی و دوم 49
- تفکیک بین مسألۀ سواد و بیاض و حب و بغض 50
- حب و اشتیاق به مسائل معدوم 51
- کیفیت تعلق علم به معدومات 53
- پرسش: 55
- اشاره 56
- درس پانصد و سی و سوم 56
- کیفیت تعلّق حبّ و بغض به یک عمل در مجمع عنوانین 56
- تفکیک بین جنس و فصل 57
- عدم مشروطیت امتناع اجتماع ضدین به شخص واحد 58
- پرسش: 59
- تصور اجتماع مصلحت ملزمه و مفسده ملزمه در شیء واحد 59
- کیفیت جمع بین مصلحت و مفسده 60
- اشاره 60
- درس پانصد و سی و چهارم 60
- بررسی قیاس مصلحت و مفسده به سواد و بیاض 61
- قیاس بین مصلحت و مفسده و حسن و قبح 62
- جمع بین قول به تعلّق احکام به طبایع و وجود آثار برای وجودات خارجیه 64
- مراحل سه گانه صلاه 65
- پرسش: 67
- تعدد متعلق امر و نهی، ملاک جواز اجتماع آنها 68
- درس پانصد و سی و پنجم 68
- اشاره 68
- بررسی تضاد بین احکام خمسۀ تکلیفیه 69
- حقیقت حکم 70
- کیفیت تطبیق متضادین بر حکم به معنای اراده 71
- احتمالهای دیگر در معنای حکم 73
- پرسش: 74
- حقیقت حکم و احتمالات در آن 75
- درس پانصد و سی و ششم 75
- اشاره 75
- امکان تضاد در مرحلۀ ماهیت 76
- عدم قدرت مکلّف، دلیل امتناع اجتماع امر و نهی 78
- عدم ارتباط مسألۀ بعث و زجر به باب ضدین 79
- عدم تضاد در امور اعتباریه 80
- پرسش: 81
- مکمّل بحث اجتماع امر و نهی 82
- اشاره 82
- درس پانصد و سی و هفتم 82
- تغایر بین ارادتین 83
- مغایرت عرفی بین وجوب و استحباب 84
- خلاصۀ سخن در باب اجتماع امر و نهی 85
- رفع تضاد به اعتباری بودن احکام 85
- پرسش: 87
- بررسی وقوع اجتماع امر و نهی در شریعت 88
- درس پانصد و سی و هشتم 88
- اشاره 88
- لزوم جواب از وقوع اجتماع امر و نهی 89
- تقسیم عبادات مکروهه 91
- تأیید مبنا به واسطه قسم سوم 92
- پرسش: 94
- درس پانصد و سی و نهم 95
- عدم اشکال در قسم دوم از عبادات مکروهه 95
- اشاره 95
- جواب از اشکال، طبق مبنای مانعین اجتماع امر و نهی 96
- حکمت جعل نهی تنزیهی 97
- عدم تطبیق دلیل با مدعا 98
- جواب از عبادات مکروهه بدون مندوحه 99
- راه حل مرحوم آخوند ره از عبادات مکروهه بدون مندوحه 100
- پرسش: 102
- درس پانصد و چهلم 103
- تزاحم بین مستحبین 103
- اشاره 103
- عدم تطبیق عنوان بر امر عدمی 105
- عدم حرمت ترک واجب 106
- نبودن دو حکم در واجبات و مستحبات 107
- عدم جریان جواب مرحوم آخوند ره در بعضی از اقسام 108
- پرسش: 109
- عدم تمامیت راه حل مرحوم آخوند ره در عبادات منهیه 110
- درس پانصد و چهل و یکم 110
- اشاره 110
- راه حل عبادات منهیه طبق مبنای مختار 111
- عدم تضاد بین احکام 114
- محل نزاع در باب اجتماع امر و نهی«تکلیف محال» 114
- پرسش: 116
- اشاره 117
- حکم خروج اضطراری از دار غصبی 117
- درس پانصد و چهل و دوم 117
- اقوال پنجگانه موجود در مسأله 118
- منشأ وجوب خروج از دار غصبی 120
- دلیل بر حرمت تصرف در مال غیر 121
- وجوب مقدمی خروج 122
- پرسش: 123
- نتیجۀ بررسی اقوال در مسألۀ خروج از دار مغصوبه 124
- درس پانصد و چهل و سوم 124
- اشاره 124
- شرائط تکالیف شخصیه 126
- تعلّق تکلیف با عدم انبعاث و انزجار 127
- اشکال انحلال تکالیف عامه 128
- واقعیت خطابات عامه 129
- پرسش: 130
- حقیقت خطابات عامه از نظر انحلال 131
- درس پانصد و چهل و چهارم 131
- اشاره 131
- شک در وجوب، مجرای اصاله البرائه 132
- لازمه انحلال نسبت به تکلیف نائم به صلاه 133
- وجوب قضای روزه بر حائض 134
- شرط تنجیز علم اجمالی 135
- عدم احتیاج به قید ابتلا طبق قول به انحلال تکلیف 135
- پرسش: 137
- درس پانصد و چهل و پنجم 138
- اشاره 138
- عدم انحلال خطابات عامه در تکالیف وضعیه 138
- عدم معذّریت اضطرار بسوء اختیار 141
- عدم فرق بین دخول در دار غصبی و خروج از دار غصبی 142
- حکم خروج از دار غصبی صرف نظر از مبنای مختار 143
- پرسش: 144
- اشاره 145
- درس پانصد و چهل و ششم 145
- جریان نزاع اجتماع امر و نهی در خروج از دار غصبی 145
- خلاصۀ کلام آخوند ره در خروج از دار غصبی و جواب استاد 146
- مقدمیت خروج از دار غصبی نسبت به ترک تصرف در مال غیر 148
- بحث در متعلق وجوب غیری 149
- پرسش: 151
- متعلق وجوب غیری در بحث مقدمۀ واجب 152
- درس پانصد و چهل و هفتم 152
- اشاره 152
- دلیل مرحوم آخوند بر خروج اجزاء ماموربه از عنوان مقدمیت 153
- توضیح استاد در حیثیت تعلیلی و تقییدی 154
- تفاوت وجوب غیری و نفسی 154
- دفاع از اشکال آخوند بر ابو هاشم در اجتماع امر و نهی در خروج از دار غصبی 156
- پرسش: 157
- اشاره 158
- اشکال استاد به ابو هاشم در مسألۀ خروج از دار غصبی 158
- درس پانصد و چهل و هشتم 158
- لحاظ قید مندوحه در ما نحن فیه 159
- بررسی قاعدۀ«الامتناع بالاختیار لا ینافی الاختیار» 160
- دلیل دوم محقق نائینی ره 161
- استدلال محقق نائینی ره بر عدم ارتباط ما نحن فیه با قاعدۀ مذکور 161
- سوءبرداشت اشاعره از قاعدۀ مذکور و جواب از آنها 162
- جواب از سوءبرداشت اشاعره 163
- پرسش: 164
- اشاره 165
- نهی در عبادات و اقتضای فساد 165
- اشاره 166
- نهی از شیء و اقتضای فساد عبادت 166
- درس پانصد و چهل و نهم 166
- معنای اقتضاء در عنوان مسأله 167
- بیان دو نکته در تفسیر اقتضاء به دلالت 168
- تفاوت بحث اجتماع امر و نهی با مسألۀ تعلق نهی به عبادات 170
- اشاره 173
- درس پانصد و پنجاهم 173
- اصولی بودن مسألۀ تعلق نهی و اقتضای فساد 173
- توضیح محقق حائری ره در ملاک مسألۀ اصولی 174
- حکم عقل بر فساد عبادت در ما نحن فیه 175
- اعم بودن نهی در عنوان مسألۀ مذکور 176
- عنوان واحد در متعلق نهی 176
- پرسش: 177
- درس پانصد و پنجاه و یکم 178
- دلیل خروج نهی تنزیهی از مسألۀ تعلق نهی و اقتضای فساد عبادت 178
- اشاره 178
- بیان استاد در تعلق نهی تنزیهی بر عبادات مذکور 180
- شمول نهی در عنوان مسأله به نهی تنزیهی 181
- کلام صاحب قوانین ره در خروج نهی غیری از عنوان مسأله مورد بحث 182
- جواب صاحب کفایه از صاحب قوانین 183
- پرسش: 184
- بحث در شمول نزاع به نهی تنزیهی در مسألۀ مورد بحث 185
- درس پانصد و پنجاه و دوم 185
- اشاره 185
- بیان استاد در شمول نزاع به نهی تنزیهی 186
- عدم تفصیل در نهی غیری به اصلی و تبعی 187
- قابلیت اتصاف شیء در عنوان مسأله به صحت و فساد 188
- اشکال تعلق نهی بر عبادات 189
- معنای عبادت در عنوان مسأله 190
- پرسش: 191
- درس پانصد و پنجاه و سوم 192
- اشاره 192
- بیان مرحوم آخوند ره در معنای عبادت 192
- بیان امام«ره» در معنای عبادت 193
- جواب استاد از آخوند و امام«ره» در معنای عبادت 195
- جواب امام«ره» از بیان آخوند در معنای عبادت 195
- اشکال استاد بر امام«ره» در عبادیت صوم 197
- درس پانصد و پنجاه و چهارم 199
- اشاره 199
- کلام مرحوم آخوند ره در معنای صحت و فساد در عنوان مسأله 199
- معنای صحت در معاملات و عبادات 200
- معنای صحت و فساد در علوم دیگر 201
- تقابل عدم و ملکه بین صحت و فساد 202
- پرسش: 203
- کلام صاحب کفایه ره در معنای صحت و فساد و اشکال امام ره 204
- درس پانصد و پنجاه و پنجم 204
- اشاره 204
- تقابل صحت با فساد و تقابل ناقص با تمام از نظر امام«ره» 207
- بیان استاد در معنای صحت و فساد، نقص و تمام در فقه 209
- پرسش: 210
- تفاوت معنای فقهی و عرفی صحت و فساد با تمامیت و نقصان 211
- درس پانصد و پنجاه و ششم 211
- اشاره 211
- نسبی بودن مفهوم صحیح و فساد در فقه 212
- ارتباط ما نحن فیه با مسألۀ اجزا از نظر صاحب کفایه 213
- جواب استاد از بیان آخوند«ره» در نسبی بودن معنای صحت و فساد 214
- نسبیت مفهوم صحت و فساد در نزد متکلمین 214
- عدم ارتباط ما نحن فیه با مسألۀ اجزا از نظر استاد 216
- پرسش: 217
- اشاره 218
- بیان مرحوم صاحب کفایه ره در معنای صحت و فساد 218
- درس پانصد و پنجاه و هفتم 218
- معنای صحت و فساد در فقه از نظر صاحب کفایه 219
- معنای صحت و فساد در باب عبادات و معملات 221
- اشکال استاد به بیان آخوند ره در معنای صحت و فساد 222
- پرسش: 224
- اشاره 225
- درس پانصد و پنجاه و هشتم 225
- عدم تعلق جعل شارع به افراد خارجی ماهیت 225
- جواب استاد از بیان آخوند در معنای صحت و فساد 227
- عدم جعل شرعی نسبت به صحت و فساد 229
- پرسش: 231
- اشاره 232
- عدم تعلق جعل تشریعی به صحت و فساد در عبادات و معاملات 232
- درس پانصد و پنجاه و نهم 232
- خلط بین جعل سببیت و جعل صحت در کلام آخوند 234
- عقلی بودن معنای صحت و فساد 235
- پرسش: 236
- بحث از جریان اصل عملی در شک در دلالت نهی بر فساد 237
- درس پانصد و شصتم 237
- اشاره 237
- بحث از جریان اصل در مسألۀ اصولی 238
- شک در دلالت لفظی نهی بر فساد 239
- جواب از جریان استصحاب در شک در دلالت لفظی نهی بر فساد 240
- عدم وجود حالت سابقه در مستصحب 241
- پرسش: 242
- اشاره 243
- درس پانصد و شصت و یکم 243
- بحث در ملازمه بین حرمت و فساد در عبادات و معاملات 243
- عدم جریان استصحاب در ما نحن فیه از نظر مرحوم آخوند ره 244
- جریان استصحاب عدم قرشیه از نظر مرحوم آخوند ره 245
- بیان امام و استاد در عدم جریان استصحاب قریشی بودن مرأه 246
- بیان امام در استصحاب عدم ملازمه بین صحت و فساد و اشکال استاد 247
- پرسش: 249
- درس پانصد و شصت و دوم 250
- اشاره 250
- اصاله الفساد در معاملات 250
- استصحاب فساد معامله در فرض تعلق حکم به ماهیت و طبیعت بیع 252
- حکم عبادت منهی عنها در فرض شک به صحت 253
- عدم مانعیت نهی غیری بر صحت عبادت 254
- بیان آخوند«ره» در تعلق نهی بر جزء، شرط و وصف عبادت 255
- تفاوت ما نحن فیه با مسألۀ اجتماع امر و نهی 256
- پرسش: 257
- درس پانصد و شصت و سوم 258
- حکم عبادت منهی عنه بر فرض شک در دلالت نهی بر فساد 258
- اشاره 258
- بیان دو مبنا در ملاک صحت عبادت 259
- عدم دخالت امر فعلی در صحت عبادت 260
- استدلال بر بطلان صلاه منهی عنها 262
- پرسش: 263
- بیان مرحوم آخوند ره در تعلّق نهی بر عبادت 264
- درس پانصد و شصت و چهارم 264
- اشاره 264
- عدم ارتباط بیان مرحوم آخوند ره به ما نحن فیه 265
- عدم صغرویت مسألۀ مورد بحث 266
- انواع تعلق نهی بر عبادت در کلام آخوند ره 267
- عدم اختصاص نزاع در دلالت نهی بر فساد به عبادات 268
- پرسش: 270
- درس پانصد و شصت و پنجم 271
- ظهور نهی در عبادات بر نهی تحریمی یا تنزیهی 271
- اشاره 271
- امکان تعلق نهی تحریمی بر عبادات 273
- اشکال بر کلام آخوند ره در انواع عبادت 274
- اقسام عبادت در بیان مرحوم آخوند ره 274
- امکان اتصاف عبادت ذاتی به مبغوضیت 276
- پرسش: 277
- اشاره 278
- شمول نهی در عنوان مسأله به تحریمی و تنزیهی 278
- درس پانصد و شصت و ششم 278
- بیان استاد در عدم تعلق نهی تنزیهی بر عبادات 279
- معنای کراهت در باب عبادات 280
- استحالۀ جمع بین مقربیت و کراهت 281
- پرسش: 284
- درس پانصد و شصت و هفتم 285
- ظهور عرفی نهی بدون قرینه بر مولویت در معاملات 285
- اشاره 285
- بیان سه خصوصیت در باب معاملات 287
- تفاوت باب معاملات و عبادات 288
- تفاوت«لا تشرب الخمر» و«لا تبع ما لیس عندک» 290
- پرسش: 291
- جهات ثلاثۀ بحث از ملازمۀ عقلی حرمت و فساد در معاملات 292
- درس پانصد و شصت و هشتم 292
- اشاره 292
- تعلق نهی بر سبب(حیثیت اول) 293
- ضمان محرم و غیرمحرم 294
- تعلق نهی بر تملیک و تملک(حیثیت دوم) 295
- تفصیل شیخ انصاری ره در سببیت معاملات برای تملیک و تملک 296
- پرسش: 298
- درس پانصد و شصت و نهم 299
- اشاره 299
- تفصیل شیخ انصاری ره در معنای سببیت معاملات 299
- دلالت نهی بر صحت معامله از نظر عامه 303
- پرسش: 305
- درس پانصد و هفتادم 306
- اشاره 306
- اقسام تعلق نهی مولوی یا تحریمی بر معاملات 306
- تعلق نهی بر رابطۀ سبب و مسبب 307
- تعلق نهی تحریمی بر اثر معامله 309
- تلازم نهی در معاملات با فساد آن 310
- پرسش: 311
- اشاره 312
- درس پانصد و هفتاد و یکم 312
- شک در اندراج معاملۀ منهی عنه در یکی از اقسام اربعه 312
- رجحان قسم چهارم بر سایر اقسام 314
- ملازمۀ شرعی بین حرمت و فساد 315
- استدلال شیخ به روایت زراره به عنوان مؤید 315
- پرسش: 317
- اشاره 318
- استدلال شیخ(ره) بر روایت، در اثبات ملازمۀ شرعی بین حرمت و فساد 318
- درس پانصد و هفتاد و دوم 318
- مقدمۀ دوم در ایجاد سببیت نکاح از طرف عبد 319
- کلام شیخ در بیان مقدمات ثلاث در تفسیر روایت 319
- مقدمۀ سوم در بیان ارتباط معصیت مولا با معصیت الله 320
- تفسیر مرحوم آخوند ره از روایت زراره 322
- عدم دلالت روایت بر تلازم حرمت با فساد 323
- پرسش: 324
- درس پانصد و هفتاد و سوم 325
- اشاره 325
- عدم دلالت روایت زراره بر وجود ملازمۀ شرعی بین حرمت و فساد 325
- معنای روایت زراره 326
- تفکیک معصیت المولی از معصیت الله 328
- روایت امام باقر(علیه السلام) مؤید معنای مذکور 329
- روایت منصور بن حازم مؤید دیگری بر معنای مذکور 330
- پرسش: 331
- درس پانصد و هفتاد و چهارم 332
- بررسی کلام ابو حنیفه و شیبانی در دلالت نهی در معاملات بر صحت آنها 332
- اشاره 332
- بیان محقق اصفهانی ره در رد قول ابو حنیفه 334
- نکتۀ مهم فرمایش محقق اصفهانی ره 335
- بیان استاد دربارۀ کلام محقق اصفهانی 336
- بررسی قول ابو حنیفه در باب عبادات 338
- پرسش: 339
- اشاره 340
- بحث مفهوم و منطوق 340
- مقصد سوم؛ مفاهیم 340
- اشاره 341
- معنای لغوی و اصطلاحی مفهوم 341
- درس پانصد و هفتاد و پنجم 341
- توضیح فرمایش آخوند ره در معنای اصطلاحی مفهوم 342
- فرق مفهوم و منطوق 343
- تفاوت کلام آخوند(ره) در معنای مفهوم 344
- جواب استاد از تفاوت بیان آخوند در معنای مفهوم 345
- پرسش: 346
- درس پانصد و هفتاد و ششم 347
- مفهومیت از صفات دال یا مدلول 347
- اشاره 347
- مبنای قدما در استفادۀ مفهوم 348
- مبنای متأخرین در استفاده مفهوم 349
- بنابر مبنای متقدمین، عقلی بودن مفهوم 350
- حقیقت مدلول التزامی 351
- پرسش: 353
- اشاره 354
- درس پانصد و هفتاد و هفتم 354
- صغرویت و یا کبرویت بحث مفاهیم 354
- طرح نزاع در مفاهیم طبق مبنای متأخرین 355
- کیفیت طرح نزاع مفاهیم طبق مبنای قدما 357
- مدخلیت قید در استفاده مفهوم 358
- پرسش: 359
- درس پانصد و هفتاد و هشتم 360
- بررسی مفهوم قضیۀ شرطیه 360
- اشاره 360
- عمومیت راه قدما برای ثبوت مفهوم در قضایای شرطیه 361
- کیفیت ثبوت مفهوم قضیه شرطیه طبق مبنای قدما 362
- اغراض بعیده صدور امر 363
- ثبوت مفهوم بواسطه حکمت وضع و در مقام بیان بودن متکلم 364
- پرسش: 366
- درس پانصد و هفتاد و نهم 367
- اشاره 367
- بررسی طریقۀ قدما برای اثبات مفهوم 367
- محل نزاع در باب مفهوم 368
- استفاده مفهوم از غیر هیئت افعل 369
- عدم تمامیت کلام قدما در باب استفاده مفهوم 371
- عدم تناقض بین موضوعهای مختلف برای جزای واحد 372
- پرسش: 373
- مفهوم شرط و طریقۀ متأخرین برای اثبات آن(علیّت منحصره) 374
- درس پانصد و هشتادم 374
- اشاره 374
- بررسی وضع ادات شرط بر علیّت منحصره 375
- خصوصیات ششگانه علیّت منحصره 376
- استعمال قضایای شرطیه در غیر علیّت منحصره 378
- پرسش: 380
- اثبات علیّت منحصره بین شرط و جزاء از راه انصراف 381
- اشاره 381
- درس پانصد و هشتاد و یکم 381
- بررسی دلیل انصراف در مقام 382
- عدم وجود ارتباط بیشتر بین علت منحصره و معلول 383
- اثبات علیّت منحصره از راه مقدمات حکمت 384
- تشبیه بین مقام و وجوب نفسی و غیری 384
- عدم تمامیت تشبیه مقام به وجوب نفسی و غیری 386
- پرسش: 387
- درس پانصد و هشتاد و دوم 388
- اثبات علیّت منحصره از راه جریان مقدمات حکمت در شرط 388
- اشاره 388
- برگشت راه چهارم به مبنای قدما 391
- جواب مرحوم آخوند از اجرای مقدمات حکمت در شرط 391
- عدم ثبوت مدعا به وسیله راه چهارم 392
- پرسش: 393
- اثبات مفهوم شرط از طریق اطلاق شرط 394
- اشاره 394
- درس پانصد و هشتاد و سوم 394
- تشبیه مقام، به واجب تعیینی و تخییری 395
- جواب مرحوم آخوند از تشبیه به واجب تعیینی و تخییری 396
- عدم تمامیت تشبیه مقام به واجب تعیینی و تخییری 396
- عدم ضعف علت واحده در علیت 398
- پرسش: 399
- خروج سببیت از مجعولات شرعیه 400
- اشاره 400
- اثبات مفهوم از طریق اجرای مقدمات اطلاق در جزاء 400
- درس پانصد و هشتاد و چهارم 400
- انحصار مقدمات اطلاق به مجعولات شرعیه 401
- عدم انحصار مجرای اطلاق به مجعولات شرعیه 403
- امکان جعل سببیت بین شرط و جزاء از ناحیه شارع 403
- پرسش: 405
- تفاوت معنای اطلاق با عموم 406
- درس پانصد و هشتاد و پنجم 406
- اشاره 406
- معنای اطلاق 407
- عدم استفادۀ علیت منحصره از اطلاق 408
- انکار علیت در باب مفهوم 410
- عدم نیاز به استدلال برای انکار مفهوم 411
- پرسش: 412
- معنای انتفای جزاء در باب مفهوم شرط 413
- اشاره 413
- درس پانصد و هشتاد و ششم 413
- قرینه بر انتفای سنخ حکم در باب مفهوم 414
- حکم بدیهی عقل در باب مفهوم 415
- خروج مسائل شخصی از باب مفاهیم 416
- پرسش: 417
- درس پانصد و هشتاد و هفتم 418
- اشکال به کلیّت معنای مفهوم 418
- اشاره 418
- جواب مرحوم آخوند ره از اشکال به کلیت معنای مفهوم 420
- الحاق معانی حرفیه به معانی اسمیه 421
- عدم تمامیت جواب مرحوم آخوند ره طبق مبنای مشهور 422
- مراد از اسم و معانی اسمیه در مقام 422
- جواب مرحوم شیخ ره از اشکال به کلیت معنای مفهوم 423
- پرسش: 424
- اشاره 425
- درس پانصد و هشتاد و هشتم 425
- خلاصۀ جواب مرحوم شیخ ره از اشکال به کلیّت مفهوم 425
- جواب امام(ره) از اشکال به کلیّت مفهوم 426
- حقیقت قضایای شرطیه 428
- بررسی برگشت جواب امام به جواب مرحوم شیخ 429
- اشاره 432
- تعدد شرط و اتحاد جزاء 432
- درس پانصد و هشتاد و نهم 432
- لزوم اشکال طبق قول به ثبوت مفهوم 433
- عدم لزوم معارضه، طبق قول به انکار مفهوم 433
- نفی مفهوم هنگام تعدد شرط و اتحاد جزاء 434
- ادغام مفهومین درهم 435
- علیت داشتن قدر جامع بین مفهومین 436
- پرسش: 437
- احتمالات مختلف در صورت اتحاد جزا و تعدد شرط 438
- اشاره 438
- درس پانصد و نودم 438
- استفاده علیّت منحصره از راه وضع 439
- استفاده علیّت منحصره از راه انصراف 441
- استفاده علیّت منحصره از راه اطلاق 441
- راه حل هنگام تعدد شرط و اتحاد جزاء 442
- پرسش: 444
- تعارض دو اصاله الحقیقه و دو انصراف 445
- اشاره 445
- درس پانصد و نود و یکم 445
- تحلیل علیّت منحصره 446
- محدوده اصاله الاطلاق 447
- اجرای هردو اصاله اطلاق 448
- نقطه اشتراک فرضهای چهارگانه 449
- کیفیت تعارض بین دو اصاله الاطلاق در مقام 451
- درس پانصد و نود و دوم 451
- اشاره 451
- امکان نفی ثالث با سقوط دو اصاله الاطلاق 453
- نتیجه استفاده علیت منحصره از راه اصاله الاطلاق 454
- نتیجه استفاده علیت منحصره از راه وضع در مقام 454
- پرسش: 456
- اشاره 457
- تداخل و عدم تداخل در قضایای شرطیه 457
- درس پانصد و نود و سوم 457
- تشابه و فرق ما نحن فیه با مسأله قبل 458
- اقوال در مسأله تداخل و عدم تداخل 458
- شرطیت قابلیت تعدد در متعلق حکم 459
- معنای تداخل اسباب 460
- معنای تداخل مسببات 460
- پرسش: 462
- درس پانصد و نود و چهارم 463
- تذکر استاد راجع دو نکتۀ ادبی 463
- اشاره 463
- مقتضای قاعده در تداخل و عدم تداخل 464
- کلیّت قاعده تداخل در مقام اثبات 464
- استدلال مرحوم آقای بروجردی ره بر استحاله عدم تداخل 465
- سرایت استدلال بر عدم تداخل به مقام ثبوت 467
- عدم انحصار راه تعدد به راه مرحوم آقای بروجردی ره 467
- پرسش: 469
- دلیل مرحوم علامه حلی ره بر عدم تداخل 470
- درس پانصد و نود و پنجم 470
- اشاره 470
- استناد شرط به واحد معیّن و واحد غیر معیّن 471
- احتمالات در تداخل: سقوط قضیتین از سببیت 471
- نقش مجموع شرطین در جزاء 472
- تقریر مرحوم شیخ ره از استدلال علامه حلی ره 473
- پرسش: 475
- درس پانصد و نود و ششم 476
- بیان شیخ انصاری ره بر اثبات ادعای مشهور 476
- اشاره 476
- بیان مصباح الفقیه بر عدم تداخل 477
- علت تقدّم سببیت مستقله 479
- سببیت مستقله و منافات با اطلاق 480
- اشاره 482
- بررسی دلیل مرحوم همدانی ره و خراسانی ره بر عدم تداخل 482
- درس پانصد و نود و هفتم 482
- عدم دلیل بر سببیت مستقله 483
- عدم منافات بین اطلاق شرط و اطلاق جزاء 484
- عدم مرجّحیت تقدم رتبی در مقام معارضه 485
- تقدم ظهور شرط بر ظهور جزاء نزد عرف 486
- پرسش: 487
- درس پانصد و نود و هشتم 488
- حقیقت متعلق احکام 488
- اشاره 488
- مدلول لفظی و عقلی قضیه شرطیه 489
- فرق بین راه محقق همدانی ره و خراسانی ره با راه محقق نائینی ره 491
- عدم تنافی بین ظهور اطلاقی شرط و ظهور اطلاقی جزا 492
- محالیت تعلق دو حکم استقلالی به صرف الوجود 492
- پرسش: 494
- اشاره 495
- مقدمه دوم در مسأله عدم تداخل طبق نظر شیخ ره 495
- درس پانصد و نود و نهم 495
- اشکال اثبات مقدمه ثانیه 496
- راه حل اشکال در قضایای شرطیه 497
- انحصار راه حل به حمل بر تأکید 497
- بیان مرحوم شیخ در مسألۀ سببیت و مسببیت بین شرط و جزا 498
- جواب مرحوم شیخ ره از عدم تأسیسی بودن حکم دوم 500
- پرسش: 501
- بررسی کلام شیخ اعظم ره در تعدد تکلیف برحسب تعدد سبب 502
- درس ششصدم 502
- اشاره 502
- فرق بین توضّأ مجرد و توضّأ معلّق 503
- اشکال استاد به بیان شیخ انصاری در تعدد اشتغال 504
- اقسام تعدد اشتغال 506
- احتمال تاکید در تعدد اشتغال 506
- شباهت ما نحن فیه به مسألۀ اجتماع امر و نهی 507
- پرسش: 508
- معنای سببیت در بیان شیخ انصاری ره 509
- اشاره 509
- درس ششصد و یکم 509
- تفاوت فرض قبلی(تعدد اشتغال) با ما نحن فیه 510
- کلام شیخ انصاری در عدم انطباق دو حکم تاسیسی بر عنوان واحد 511
- تفاوت تداخل دو فرد از ماهیت با اجتماع دو یا چند ماهیت 512
- اشکال تداخل اغسال متعدد 512
- پرسش: 513
- درس ششصد و دوم 514
- مقدمۀ سوم در عدم اجتماع دو حکم تاسیسی در فرد واحد 514
- اشاره 514
- ردّ کلام مرحوم آخوند ره در استحالۀ تعلق حکم بر ماهیات 515
- تعیین متعلق دو حکم تأسیسی 515
- عدم تغایر تباینی در ما نحن فیه 518
- پرسش: 519
- اشاره 520
- درس ششصد و سوم 520
- عدم تمامیت توجیه کلام شیخ انصاری ره 520
- انضمام اصاله الاشتغال به ظهور عرفی(جهت دوم) 521
- مقتضای قاعده بر فرض وحدت قضیۀ شرطیه 523
- انعدام ماهیت به انعدام فردما 524
- پرسش: 525
- جواب از شرطیت ماهیت و افراد 526
- اشاره 526
- درس ششصد و چهارم 526
- نتیجه گیری از بحثهای گذشته 527
- مرکب بودن قضیۀ شرطیه 528
- مقدمۀ بحث از مفهوم شرط 528
- اشتراط به نحو قضیۀ مانعه الخلو 529
- فرق عام مجموعی و عام استغراقی 530
- پرسش: 531
- درس ششصد و پنجم 532
- عام مجموعی و عام استغراقی 532
- اشاره 532
- مفهوم روایت«الماء اذا بلغ قدر کر لا ینجسه شیء» 533
- نزاع در مفهوم روایت«الماء اذا بلغ قدر کر...» 533
- استدلال شیخ ره به مفهوم روایت مذکور 534
- احتمال سوم در دلالت مفهوم قضیۀ شرطیه 535
- نتیجه گیری از بحثهای گذشته 537
- پرسش: 537
- مقدمه اول در بیان وصف معتمد و غیر معتمد بر موصوف 538
- اشاره 538
- درس ششصد و ششم 538
- مقدمۀ دوم در بیان نسبت بین صفت و موصوف 540
- جریان نزاع در مادۀ افتراق 541
- تساوی نسبت بین وصف و موصوف 542
- نسبت عموم و خصوص من وجه بین موصوف و صفت 542
- پرسش: 543
- اشاره 544
- دلالت مفهومی قضیۀ وصفیه 544
- درس ششصد و هفتم 544
- بررسی نظر قائلین به وضع و انصراف 545
- احتمال اول در مفهوم قاعدۀ«کل شیء طاهر» 547
- پرسش: 549
- اشاره 550
- درس ششصد و هشتم 550
- مفهوم غایه 550
- بیان محقق حائری در مفهوم غایه 551
- راه سوم در جواب از فرمایش محقق حائری 554
- استشهاد به عرف در جواب ار ایشان 555
- پرسش: 556
- درس ششصد و نهم 557
- اشاره 557
- محل نزاع در غایت ذات اجزاء زمانی و مکانی 558
- دلالت مفهوم استثناء بر حصر 559
- انکار مفهوم حصر از ابو حنیفه و جواب از آن 559
- بیان مرحوم آخوند ره در خبر«لا» در کلمۀ طیبۀ«لا اله الا الله» 560
- پرسش: 562
- اشکال بر خبر«لا» در کلمۀ طیبۀ توحید 563
- درس ششصد و دهم 563
- اشاره 563
- جواب استاد از اشکال در خبر«لا» در کلمۀ طیبۀ 564
- خلط بین توحید ذاتی و توحید عبادی در کلام آخوند 565
- تغایر نفی و اثبات در جملۀ استثنائیه 566
- عدم دلالت جملۀ استثنائیه بر مفهوم 566
- پرسش: 568
- بحث عام و خاص 569
- اشاره 569
- درس ششصد و یازدهم 570
- بیان محقق خراسانی ره در تعریف عام 570
- اشاره 570
- کلام مرحوم آخوند ره در اطراد و انعکاس تعریف 571
- تفاوت عام و مطلق 572
- عدم انفکاک افراد از ماهیت 573
- الفاظ دال بر عموم 574
- شمول افرادی«احل الله البیع» 575
- نتیجه گیری از بحثهای گذشته 576
- پرسش: 576
- درس ششصد و دوازدهم 577
- اشکال مرحوم مشکینی ره بر بیان آخوند ره در تعریف عام 577
- اشاره 577
- بیان مرحوم مشکینی ره در ثمرۀ مسأله عام و خاص 580
- جواب استاد از بیان ایشان در ثمرۀ عام 581
- پرسش: 582
- درس ششصد و سیزدهم 583
- اشاره 583
- تفاوت عام و مطلق 583
- دلالت وضعیۀ لفطیه عام 585
- مقدمات حکمت در حجیت مطلق 586
- خلط مطلق با عام در کلمات بعضی از علما 587
- نادرستی دلالت اطلاق بر عموم 588
- پرسش: 589
- درس ششصد و چهاردهم 590
- اشاره 590
- عدم صحت استفادۀ عام از مطلق 590
- مقایسۀ راههای استفادۀ عموم 591
- اشکال بر«انعدام ماهیه بجمیع افراده» 591
- عدم دلالت مقدمات حکمت بر عموم 594
- حقیقت مطلق و فرق آن با عام 594
- تقسیمات عام و مطلق 595
- پرسش: 596
- درس ششصد و پانزدهم 597
- بررسی تقسیمات عام و مطلق 597
- اشاره 597
- تعریف عام مجموعی و عام بدلی 598
- استظهار مرحوم آخوند ره از انقسام عام 599
- طرح اشکال مرحوم آخوند ره بر تقسیم عام 600
- بررسی جواب خود مرحوم آخوند«ره» بر اشکال مذکور 600
- جواب استاد از اشکال مرحوم آخوند«ره» بر تقسیم عام 601
- پرسش: 602
- بررسی کلام مرحوم آخوند ره در تقسیم عام در رتبۀ متقدّمۀ بر تعلّق حکم 603
- درس ششصد و شانزدهم 603
- اشاره 603
- شاهد مثال از آیۀ شریفه در رتبۀ متقدّمۀ بر تعلّق حکم در تقسیم عام 604
- بررسی کلام آخوند ره در تقسیم مطلق 605
- عدم صحت تقسیم مرحوم آخوند در مطلق 605
- عدم ارتباط ما نحن فیه به دلالت لفظی 606
- اکتفاء به اتیان فرد واحد از طبیعت 607
- پرسش: 609
و یک طرف عدمی است، منتها یک عدم خاصی، عدمی که«من شأنه أن یکون وجودیا» و الاّ تقابلش تقابل سلب و ایجاد خواهد بود. این خلاصۀ بیان مرحوم آخوند«قدس سره» در این قسمت. لکن امام بزرگوار سیدنا الاستاذ الاعظم«قدس سره الشریف» ایشان به این مطلب ایراد مهمی دارند، حتی نه به حسب تعبیراتی که در علوم شده است. به حسب همان معنای لغوی و عرفی که مرحوم آخوند مدعی هستند که از نظر لغت و عرف یک ترادفی بین صحت و تمامیت و بین فساد و نقص وجود دارد، مواردی را ایشان به عنوان موارد نقض که به حسب تغییرات خودمان و محاورات خودمان مطرح است، ذکر کرده اند که ان شاء الله در آینده ذکر می کنیم.
پرسش:
1 - کلام مرحوم آخوند ره در معنای صحت و فساد را بیان کنید.
2 - صحت و فساد در فقه به چه معنا است؟
3 - معنای صحت و فساد در علوم دیگر را بیان کنید.
4 - تقابل بین صحت و فساد از کدام قسم تقابل می باشد؟