سیری کامل در اصول فقه: دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 7 صفحه 394

درس پانصد و هشتاد و سوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

اثبات مفهوم شرط از طریق اطلاق شرط

راه پنجمی که برای اثبات مفهوم در قضیۀ شرطیه به آن استدلال شده عبارت از این است که مستدل می گوید: ما از طریق اطلاق شرط در قضیۀ شرطیه می توانیم مفهوم را استفاده کنیم؛ اما نه به کیفیتی که در دلیل چهارم ذکر شد، بلکه به یک تقریب و به یک نحو دیگری به این صورت که همانطوری که در باب هیأت افعل اگر هیأت افعل دلالت کرد بر وجوب آن ماده و آن چیزی که معروض هیأت افعل است، یعنی اصل وجوب را استفاده کردیم، لکن نفهمیدیم که آیا وجوبش به نحو وجوب تعیینی است یا وجوب تخییری است و امر دایر بین وجوب تعیینی و وجوب تخییری شد، آنجا همانطوری که مرحوم آخوند(ره) این مطلب را پذیرفتند که ما از راه اطلاق و مقدمات حکمت، وجوب تعیینی را استفاده می کنیم به لحاظ اینکه بیان واجب تعیینی، نیاز به مؤنۀ زائده ندارد، همین که مثلا بگویند: «الصلاه واجبه» دیگر لازم نیست که یک مؤنۀ زائده و قید زائدی همراهش ذکر بشود، همین در بیان وجوب تعیینی کفایت می کند اما در واجبات تخییریه مثل کفارۀ