سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 110

درس ششصد و سی و سوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تمسک به اصاله العموم نسبت به اکثر

در جایی که مخصّص متصل باشد و در عنوان مخصّص و مفهومش، تردید جریان داشته باشد، و تردید هم بین اقل و اکثر باشد که یک قدر متیقنی برای مخصّص وجود داشته باشد، در اینجا نسبت به آن زائد بر قدر متیقن، نمی توانیم به اصاله العموم تمسّک بکنیم، زیرا که اصاله العموم بخشی از اصاله الظهور است و برای چنین کلامی، ظهوری نیست تا به آن تمسّک بشود.

در همین فرض که دوران و تردید بین اقل و اکثر باشد، لکن مخصّص منفصل باشد، امروز مولا بگوید: «اکرم العلماء» و بعد از مدّتی، مثلا فردا بگوید: «لا تکرم الفسّاق من العلماء» و عنوان و مفهوم فاسق، مردّد بین اقل و اکثر باشد، آیا در آن زائد بر قدر متقین که عبارت از اکثر است، می توانیم به اصاله العموم تمسّک بکنیم و بگوییم مثلا: فلان عالمی که تنها مرتکب گناه صغیره شده است، ما می توانیم وجوب اکرامش را از راه«اکرم العلماء» و اصاله العموم استفاده کنیم ؟ آن طوری که اکثر بزرگان و محققین از اصولیّن ذکر کرده اند که اینجا مانعی ندارد و جای تمسّک به اصاله العموم است