- عام و خاص 1
- اشاره 1
- درس ششصد و هفدهم 2
- اشاره 2
- مقدمۀ دوم در اشکال بر تقسیم مطلق 3
- جواب استاد از اشکال بر تقسیم مطلق 4
- بیان لفظی قاعدۀ عقلی 5
- منشاء دلالت مطلق بر شمول 6
- تفاوت اطلاق«اعتق رقبه» با«احل الله البیع» 8
- پرسش: 8
- تفاوت موارد در شمول اطلاق 9
- درس ششصد و هیجدهم 9
- اشاره 9
- حکم وضعی و تکلیفی، منشأ تفاوت در دلالت اطلاق بر شمول و استیعاب 10
- دلالت عام بر شمول 11
- اشکال توقف دلالت عام بر مطلق 12
- لزوم یا عدم لزوم احتیاج الفاظ عموم به اطلاق 13
- تبیین دلالت الفاظ عموم 13
- پرسش: 15
- اشاره 16
- درس ششصد و نوزدهم 16
- عدم جریان مقدمات حکمت در دلالت عام بر استیعاب 16
- جواب مرحوم محقق حائری ره از اشکال مذکور 17
- اشکال نقضی محقق حائری ره بر مستشکل 18
- بیان استاد از فرمایش محقق حائری ره 20
- پرسش: 22
- درس ششصد و بیستم 23
- اشاره 23
- بیان امام راحل ره در تغایر مورد عموم با مورد اطلاق 23
- تفاوت متعلق حکم در مطلق و عام 24
- جریان اصاله عدم خطاء 25
- عدم جریان مقدمات حکمت در عام 27
- پرسش: 29
- خلاصۀ مباحث گذشته 29
- اشاره 30
- درس ششصد و بیست و یکم 30
- نحوۀ دلالت نکرۀ در سیاق نفی بر عموم 30
- تفاوت نکره در سیاق نفی با الفاظ عموم 32
- نسبت طبیعت به وجود و عدم 33
- مفاد عرفی نکرۀ در سیاق نفی 34
- پرسش: 36
- درس ششصد و بیست و دوم 37
- اشاره 37
- دلالت عرفی نکرۀ در سیاق نفی را بر عموم 37
- جریان مقدمات حکمت در شک در اطلاق و تقیید موضوع 39
- تفاوت الفاظ عموم با نکرۀ در سیاق نفی 40
- جریان اصاله عدم خطاء نسبت به مطلق 41
- پرسش: 42
- اشاره 43
- دلالت محلّی به لام بر عموم 43
- درس ششصد و بیست و سوم 43
- دلالت مفرد معرف به لام بر عموم 44
- تفاوت البیع با کل البیع 45
- تفاوت مطلق و عام در متعلق 46
- عدم اطلاق شمولی در مفرد معرف به لام 47
- پرسش: 48
- درس ششصد و بیست و چهارم 49
- دلالت جمع محلی به لام بر عموم 49
- اشاره 49
- ادعای دلالت جمع محلی به لام بر عام مجموعی 51
- عدم دلالت جمع محلی به لام بر عام مجموعی 52
- نتیجه گیری از بحث 53
- جریان اصاله العموم در شک در تخصیص عام 54
- پرسش: 55
- حکم شک در مخصص دوم در عام مخصص 56
- درس ششصد و بیست و پنجم 56
- اشاره 56
- اقوال ثلاثه در مسأله در تخصیص عام 57
- نظریۀ مشهور در مورد مجاز 58
- نظر سکاکی در مورد مجاز 59
- فرمایش مرحوم شیخ محمد اصفهانی ره در مجاز 60
- پرسش: 62
- درس ششصد و بیست و ششم 63
- تفاوت قول مشهور و قول سکاکی در تعریف مجاز 63
- اشاره 63
- رعایت لطایف و ظرایف ادبی در مجاز 64
- معنای شعر بنابر نظر مشهور در مجاز 65
- استعمال مجاز در آیۀ شریفه«وَ سْئَلِ الْقَرْیَهَ ...» 66
- اشکال به سکاکی در اعلام شخصیه و اسماء اجناس 68
- جواب استاد از اشکال مذکور به سکاکی 68
- پرسش: 70
- اشاره 71
- تفاوت نظر سکاکی با محقق اصفهانی ره در مجاز 71
- درس ششصد و بیست و هفتم 71
- نظر مشهور و محقق خراسانی ره در مجاز 72
- بررسی اقوال در مجازیت عام بعد از تخصیص 73
- نظر مشهور و محقق خراسانی ره در مسأله 75
- پرسش: 76
- درس ششصد و بیست و هشتم 77
- اشاره 77
- نظریۀ مشهور در مخصص منفصل 77
- نظریۀ مرحوم آخوند ره در مجازیت عام مخصص 79
- رعایت سیرۀ عقلاء در قانونگذاری 80
- پرسش: 82
- عدم تعارض بین عام و خاص 83
- درس ششصد و بیست و نهم 83
- اشاره 83
- عدم تعارض بین عام و خاص 84
- عدم مجازیت اوامر اختباریه 85
- اشکال مهم محقق نائینی ره در مسأله عام و خاص 86
- بررسی فرمایش محقق نائینی ره 87
- پرسش: 89
- درس ششصد و سی ام 90
- توضیح محقق نائینی ره در عدم مجازیت عام مخصّص 90
- اشاره 90
- احتمالات ثلاثه در معنای عالم 91
- تعیّن احتمال سوم: استعمال در طبیعت مهمله 92
- بیان ایشان در انکار کلام آخوند ره در مورد ارادۀ جدّی و استعمالی 93
- توضیح استاد دربارۀ کلام مرحوم نائینی ره 93
- معنای مستعمل فیه عالم 94
- پرسش: 96
- درس ششصد و سی و یکم 97
- اشاره 97
- مناقشه در مقایسه مرحوم نائینی ره 97
- تفکیک بین اراده جدّی و استعمالی 98
- عدم تعارض بین عام و خاص 98
- احتمال چهارم: استعمال لفظ در طبیعت مهمله 99
- تغایر استعمال با وجود خارجی 100
- خلاصۀ بحث 101
- پرسش: 103
- عدم دلیل بر ترجیح بعضی از مجازها بر یکدیگر 103
- تبیین اجمال مخصّص 104
- اشاره 104
- درس ششصد و سی و دوم 104
- تردید مخصّص متصل بین اقل و اکثر 105
- علت عدم جواز تمسّک به اصاله العموم 106
- برگشت اصاله العموم به اصاله الظهور 106
- عدم جواز تمسّک به عام در شبهه مفهومیه 107
- عدم فرق بین جملۀ مشتمله بر استثنا با جمله مشتمله بر صفت 108
- پرسش: 109
- تمسک به اصاله العموم نسبت به اکثر 110
- درس ششصد و سی و سوم 110
- اشاره 110
- جواز تمسک به اصاله العموم 111
- مقدار سعۀ اصاله العموم 112
- تفصیل محقق حائری ره در تمسک به اصاله العموم 113
- اشکال استاد به کلام مرحوم حائری ره 114
- پرسش: 115
- اشاره 116
- اشکال کلام مرحوم حائری ره در مخصص منفصل 116
- درس ششصد و سی و چهارم 116
- وظیفه مکلف در صورت بنای متکلم بر انفصال مخصص 118
- مخصّص متصل مردد بین متباینین 119
- وظیفه متکلم هنگام مخصص متصل دائر بین متباینین 119
- مخصص منفصل مردد بین متباینین 120
- پرسش: 122
- درس ششصد و سی و پنجم 123
- اشاره 123
- وظیفۀ مکلّف هنگام اجمال در مخصص منفصل 123
- رجوع به اصل عملی در مقام 124
- کیفیت رجوع به اصاله الاشتغال 125
- کیفیت جریان اصاله البرائه 126
- تفصیل بین عموم مجموعی و عموم استغراقی 127
- پرسش: 129
- اشاره 130
- موضوع و مجرای اصاله الاشتغال 130
- درس ششصد و سی و ششم 130
- بیان تعارض بالعرض 132
- الحاق عام بدلی به عام مجموعی 133
- پرسش: 134
- درس ششصد و سی و هفتم 135
- اشاره 135
- عدم جواز تمسک به دلیل قبل از احراز موضوع 135
- فرق بین وصف و استثنا در مخصص متصل یا مخصص منفصل 136
- تمسّک به عام در شبهه مصداقیه مخصص 138
- تشابه مخصص متصل و منفصل در عدم تمسک به عام 138
- پرسش: 140
- اشاره 141
- دلیل جواز تمسّک به عام در شبهه مصداقیه مخصص 141
- درس ششصد و سی و هشتم 141
- معنا و توضیح حجیّت دلیل 143
- مراحل سه گانۀ اثبات حجیّت: اصل الظهور و فرق آن با اصاله الظهور 144
- تطابق اراده استعمالیه با اراده جدّیه 145
- پرسش: 146
- اشاره 147
- نتیجۀ مراحل ثلاثه اثبات حجیّت در باب مخصّص 147
- درس ششصد و سی و نهم 147
- عدم تطابق اراده جدیّه و اراده استعمالیه در مقام 148
- تعدد مراد جدّی در دلیل عام و خاص 149
- فرق بین دلیل خاص و عام 150
- فرق بین تمسّک به عام در مقام و شبهه مفهومیه 151
- پرسش: 152
- اشاره 153
- درس ششصد و چهلم 153
- تفصیل مرحوم آخوند ره بین مخصّصات لفظیه و لبیّه 153
- دلیل جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص لبّی 155
- فرق بین مخصص لفظی و لبّی از نظر عقلا 156
- لزوم احراز مسائل عقلی 156
- عدم فرق بین مخصصات لفظیه و لبّیه 157
- پرسش: 158
- بیان مرحوم عراقی ره در تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصّص 159
- اشاره 159
- درس ششصد و چهل و یکم 159
- عدم لزوم احراز صغریات برای عقل 160
- عدم لزوم تشخیص صغرا بر مولا 161
- پرسش: 162
- عدم جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص 163
- درس ششصد و چهل و دوم 163
- اشاره 163
- چگونگی خروج محقق عراقی ره از تمسّک به عام در شبهۀ مصداقیّۀ مخصص 164
- ارجاع مخصصات منفصله به مخصصات متصله 166
- خصوصیات مخصص لفظی منفصل 166
- جواز تمسک به عام در بعضی از مخصصات لبّیه 168
- پرسش: 169
- اشاره 170
- تفصیل محقق نائینی ره بین مخصصات لبّیه 170
- درس ششصد و چهل و سوم 170
- لازمۀ دو خصوصیت مخصص لبّی 171
- توضیح معنای مخصص افرادی 172
- معنای مخصص عنوانی 173
- عدم فرق بین دو مثال مخصص لبّی 174
- پرسش: 175
- بررسی شبهه مصداقیه در عامین من وجه 176
- درس ششصد و چهل و چهارم 176
- اشاره 176
- احتمال دخول عامین من وجه در مسألۀ اجتماع امر و نهی 177
- بررسی قید مندوحه در اجتماع امر و نهی 178
- نتیجه دخول عامین من وجه در مسأله اجتماع امر و نهی 178
- فرق بین مقام با مسأله اجتماع امر و نهی 179
- پرسش: 181
- اشاره 182
- درس ششصد و چهل و پنجم 182
- حکم عامین من وجه در ماده اجتماع بنابر فرض تعارض 182
- عدم جریان اصل عملی با فرض عدم جریان یکی از دلیلین متعارضین 183
- حکم ماده اجتماع با جریان مرجحات خبریه 184
- بررسی دخول عامین من وجه در باب متعارضین 185
- نتیجۀ تبعیت حکم فعلی از مقتضی اقوا 187
- پرسش: 188
- درس ششصد و چهل و ششم 189
- اشاره 189
- تمسّک به اصل عملی و استصحاب در دلیل عام و دلیل مخصّص 189
- تمسک به دلیل عام با وجود استصحاب 190
- قول مرحوم آخوند ره در تمسک به اصل عدم ازلی 192
- اثر استصحاب بر دلیل در عنوان موضوع 192
- تفصیل بین استصحاب عدم ازلی و غیر آن 193
- نظر محقق عراقی ره در مسألۀ تمسک به اصل عدم ازلی 193
- پرسش: 194
- اشاره 195
- بیان عدم تمسّک به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصّص 195
- درس ششصد و چهل و هفتم 195
- مراحل حجیت یک دلیل 196
- اصاله التطابق بین ارادۀ استعمالیه و ارادۀ جدّیه 197
- عدم جریان استصحاب در موضوعات و عناوین 198
- عدم ترتب ملازمۀ عقلیه بر استصحابات موضوعیه 200
- پرسش: 201
- درس ششصد و چهل و هشتم 202
- اشاره 202
- حکم رجوع به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصّص 202
- ارتباط تخصیص با عنوان عام برمبنای محقق عراقی ره 203
- بیان استاد در جریان یا عدم جریان استصحاب 205
- استصحاب عدم ازلی نزد محقق عراقی ره 206
- پرسش: 208
- درس ششصد و چهل و نهم 209
- اشاره 209
- ثبوت عنوان مخصص به کمک استصحاب عدم ثبوت 209
- مراد از عوارض وجود 210
- اجزاء در واقعیت محکیه 212
- پرسش: 213
- مراد از قضایای حملیۀ مؤوّله 214
- درس ششصد و پنجاهم 214
- اشاره 214
- معنای قضیۀ حملیه به حمل شایع صناعی 215
- اشکال استاد به مرحوم آخوند ره در ملاک حمل و اتحاد 217
- تغایر اعتباری بین دال و مدلول 218
- پرسش: 219
- اتحاد وجودی در قضایای حملیه مؤوله 220
- اشاره 220
- درس ششصد و پنجاه و یکم 220
- حکایت تصوریه و تصدیقیه 221
- ملاک صدق و کذب قضایا 222
- عدم نسبت در قضایای سلبیه 223
- پرسش: 225
- اشاره 226
- تقسیم قضیه به محصّله و معدوله 226
- درس ششصد و پنجاه و دوم 226
- فرق بین موجبۀ معدوله المحمول و سالبۀ محصّله 227
- موجبۀ سالبه المحمول 228
- نیاز به وجود موضوع در قضایا 229
- پرسش: 230
- درس ششصد و پنجاه و سوم 231
- صور ثلاثه در رابطۀ عنوان مخصص با عام 231
- اشاره 231
- بازگشت قضیه موجبه سالبه المحمول به قضیه وصفیه 232
- تضییق امر عدمی در ارادۀ جدی مولا 233
- استصحاب عدم قریشی در کلام مرحوم آخوند ره 234
- بیان محقق حائری ره در استصحاب عدم قریشی 235
- جواب استاد از محقق حائری ره در استصحاب عدم قریشی 236
- پرسش: 237
- درس ششصد و پنجاه و چهارم 238
- اشاره 238
- جریان استصحاب عدم ازلی از طریق سالبه محصّله 238
- شرطیت اتحاد موضوع و محمول در جریان استصحاب 239
- مثبت بودن استصحاب عدم ازلی 240
- فرق استصحاب مثبت با استصحابات معموله 242
- پرسش: 243
- نتیجۀ بحث 243
- اشاره 244
- درس ششصد و پنجاه و پنجم 244
- جواز تمسک به اصاله العموم در موارد شک 244
- روزه مقیّد به سفر مؤید دوم بر جواز تمسک به اصاله العموم 246
- فرق میان ما نحن فیه با مؤیدات 246
- احرام قبل از میقات مؤید بر جواز تمسک به اصاله العموم 246
- راه حل مرحوم آخوند ره برای احرام قبل از میقات 248
- پرسش: 250
- اشاره 251
- بررسی تلازم وجوب وفای به نذر با صحت عمل 251
- درس ششصد و پنجاه و ششم 251
- عنوان«لا نذر الا فی طاعه الله» 252
- وضوح معنای طاعه الله 253
- تخصیص عموم وجوب وفای به نذر 254
- حکومت«لا نذر الا فی طاعه الله» بر عموم وجوب وفای به نذر 254
- پرسش: 256
- اشاره 257
- درس ششصد و پنجاه و هفتم 257
- نسبت دلیل حاکم و محکوم، در عام و خاص 257
- ادلۀ در باب نذر احرام قبل المیقات 258
- صحت وضوء به ماء مضاف از ادلۀ وجوب وفا یا تمسک به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصص 258
- راه جمع ادله در باب نذر احرام قبل المیقات 259
- شبهۀ مرحوم آقای حکیم ره و بیان لزوم دور 261
- پرسش: 262
- اشاره 263
- درس ششصد و پنجاه و هشتم 263
- بیان عدم لزوم دور و صحت نذر متوقف بر رجحان متعلق 264
- عام قطعی و خاص معین و شک در تخصیص آن 266
- تشبیه ما نحن فیه با مسألۀ غسالۀ نجس 267
- پرسش: 268
- اشاره 269
- درس ششصد و پنجاه و نهم 269
- بررسی حکم غساله از نظر طهارت و نجاست 269
- اصول عقلائیه و فرق آنها با اصول شرعیه 270
- استفاده از صادق بودن عکس نقیض قضایا 270
- شرط تمسّک به اصول عقلائیه 271
- عدم جواز تمسّک به اصول عقلائیه در مقام 272
- مجرای اصاله الحقیقه 273
- پرسش: 274
- اشاره 275
- مجرای اصاله العموم 275
- درس ششصد و شصتم 275
- فرق اصول عقلائیه و تعبّدیه 276
- تمسک به عام قبل از فحص از مخصّص 277
- حجیت اصاله العموم از نظر ظن نوعی و شخصی 278
- معنای اصل در مقام 279
- پرسش: 280
- مقتضای تحقیق در عمل به اصول عقلائیه 280
- درس ششصد و شصت و یکم 281
- عدم اختصاص اصاله العموم به مخاطبین 281
- اشاره 281
- عدم جریان اصاله العموم در صورت علم به تخصیص 282
- خروج علم اجمالی از محل بحث 283
- بحث در مخصّصات منفصله 283
- اصل عدم خطا و اشتباه 284
- پرسش: 285
- اشاره 286
- درس ششصد و شصت و دوم 286
- مقتضای تحقیق در جریان اصاله العموم 286
- روش عقلا در قانونگذاری و علت آن 287
- علت تخصیص در قوانین شرعی 287
- موارد عدم جریان اصاله العموم 288
- عدم لزوم فحص در عمومات غیرقانونی 290
- فرق بین جملات انشائیه با قانون 291
- پرسش: 291
- درس ششصد و شصت و سوم 292
- اشاره 292
- فرق بین فحص در باب عام و خاص و اصول عملیه 292
- معنای فحص در اصاله الاشتغال و اصاله التخییر 293
- معنای فحص در اصول عملیه از نظر مرحوم آخوند ره 294
- مراحل سه گانه اتصاف یک دلیل به حجیت 295
- عدم فرق بین فحص در باب عام و خاص و اصول عملیه 296
- پرسش: 297
- درس ششصد و شصت و چهارم 298
- عدم جریان اصاله العموم با وجود علم به تخصیص 298
- اشاره 298
- عدم جریان اصاله العموم به واسطه علم اجمالی 299
- فحص کامل، شرط تمسک به اصاله العموم 302
- برتری علم اجمالی از بیّنه 302
- پرسش: 303
- اخص بودن دلیل از مدعا در تمسک به عام قبل از تفحص از مخصص 304
- اشاره 304
- درس ششصد و شصت و پنجم 304
- بیان محقق نائینی ره در جواب از اشکال 305
- تصور علم اجمالی بین اقل و اکثر 306
- علم اجمالی نشانه دار 307
- اشتغال یقینی و برائت یقینیه 308
- پرسش: 309
- دایره علم اجمالی در ما نحن فیه 309
- اشاره 310
- درس ششصد و شصت و ششم 310
- جواب نقضی مرحوم امام ره از محقق نائینی ره 310
- جواب حلی امام ره: تقسیم معلوم بالاجمال 312
- حکم قسم اول معلوم بالاجمال 313
- لزوم احتیاط در شک در محصّل 314
- حکم قسم دوم معلوم بالاجمال 314
- پرسش: 315
- درس ششصد و شصت و هفتم 316
- اشاره 316
- دایرۀ تنجّز علم اجمالی 316
- عدم تغییر حکم علم اجمالی بواسطه ضبط و نوشتن 317
- عدم مانع از جریان اصاله العموم 319
- لزوم احتیاط در صورت مکفی بودن فحص ناچیز 320
- پرسش: 321
- درس ششصد و شصت و هشتم 322
- اشاره 322
- اختصاص خطاب به مشافهین و موجودین در زمان خطاب 322
- احتمالات موجود در اختصاص خطاب به مشافهین 323
- امکان خطاب معدوم 324
- لغوی بودن محل بحث 325
- پرسش: 327
- عدم بحث از مسائل بدیهی عقلی در اصول 328
- اشاره 328
- درس ششصد و شصت و نهم 328
- ردّ نظریه حنابله مبنی بر جواز خطاب معدوم 330
- اشکال عقلی بودن محل بحث 331
- مفارقت عالم تکوین با عالم تشریع 331
- علت لغوی نبودن محل بحث 332
- پرسش: 333
- درس ششصد و هفتادم 334
- شمول تکالیف نسبت به معدومین 334
- اشاره 334
- امتناع تکلیف معدوم 335
- حجیّت آیات و روایات برای معدومین 336
- احتمال چهارم: استفاده از قاعدۀ اشتراک 338
- پرسش: 339
- اشاره 340
- تقسیم قضایا: قضیۀ طبیعیه 340
- درس ششصد و هفتاد و یکم 340
- قضیۀ خارجیه 341
- قضیۀ حقیقیه 342
- قاعدۀ فرعیت و قضیه حقیقیه 344
- پرسش: 344
- اشاره 345
- درس ششصد و هفتاد و دوم 345
- رفع مخالفت قضیۀ حقیقیه با قاعدۀ فرعیت 345
- شباهت قضیۀ حقیقیه به قضیۀ طبیعیه و خارجیه 347
- عدم دخالت خصوصیات فردیه در قضایای حقیقیه 347
- نقش لفظ کل در قضایای حقیقیه 348
- پرسش: 350
- قضیۀ حقیقیه نزد محقق نائینی(ره) 351
- درس ششصد و هفتاد و سوم 351
- اشاره 351
- اشکال به تفسیر محقق نائینی ره از قضیۀ حقیقیه 352
- تقسیم احکام از جهت خطاب و عدم خطاب 353
- کیفیت تقنین احکام شرعی 354
- پرسش: 356
- راه حل مرحوم آخوند ره برای خطابات شرعیه 357
- اشاره 357
- درس ششصد و هفتاد و چهارم 357
- حقیقت وجود انشائی 358
- استفهام انشائی 360
- حقیقت مخاطب در احکام شرعی 360
- پرسش: 362
- مخاطب و مخاطب در خطابات قرآنیه 363
- اشاره 363
- درس ششصد و هفتاد و پنجم 363
- واقعیت در ابلاغ وحی به مردم 364
- قرآن کتاب پروردگار 366
- حکمت کتاب بودن معجزۀ رسول خدا(صلی الله علیه و آله) 367
- جمع قرآن در زمان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) 368
- پرسش: 369
- شفاهی نبودن خطابات قرآنیه 370
- درس ششصد و هفتاد و ششم 370
- اشاره 370
- خطابات کتبی 371
- ارتکاز عرف 373
- تأیید مطلب به اشتراک احکام بین مؤمن و کافر 373
- غیرواقعی بودن بحث در کتب اصولی 374
- پرسش: 375
- ثمرۀ اختصاص داشتن خطابات به مشافهین 376
- درس ششصد و هفتاد و هفتم 376
- اشاره 376
- حجیت ظواهر برای مشافهین 376
- خلط بین بحث حجیّت ظواهر و بحث مقصودین بافهام 377
- عدم حجیّت ظواهر برای غیر حاضرین 378
- صحّت تمسّک به خطابات برای غیر مشافهین 379
- پرسش: 381
- احتمال دخالت خصوصیت برای مشافهین 382
- اشاره 382
- درس ششصد و هفتاد و هشتم 382
- عدم کارایی قاعدۀ اشتراک 383
- محصّل کلام مرحوم آخوند ره و تقسیم قیود حکم 385
- فرق بین قیود حکم در ترتیب ثمره 386
- پرسش: 387
- رجوع ضمیر بعد از عام به بعض افراد 388
- درس ششصد و هفتاد و نهم 388
- اشاره 388
- تسامح در تعبیر به تخصیص 389
- کیفیت بحث تسامح در تعبیر به تخصیص 391
- دلیل رجوع ضمیر به بعضی از افراد 392
- پرسش: 393
- درس ششصد و هشتادم 394
- اشاره 394
- فرق بین دلیل عقلی و نقلی در بحث رجوع ضمیر عام 394
- سه احتمال در بحث رجوع ضمیر عام به بعض افراد 395
- عدم مجازیت عام بواسطۀ تخصیص 396
- نتیجۀ عدم مجازیت عام بواسطۀ تخصیص در مقام 398
- پرسش: 399
- اشکال طریقه مرحوم آخوند ره در بحث رجوع ضمیر عام 400
- اشاره 400
- درس ششصد و هشتاد و یکم 400
- مجاز در کلمه و مجاز در اسناد 401
- سقوط اصاله الظهور از حجیت 402
- محدودۀ استفاده از اصاله الظهور 403
- اتحاد نتیجه هردو راه 404
- پرسش: 405
- اشاره 406
- رجوع ضمیر به بعضی از افراد عام به حکم عقل 406
- درس ششصد و هشتاد و دوم 406
- استثنای عقیب جمل متعدده 407
- فرق مقام با مخصص متصل و منفصل 408
- تخصیص عام منطوقی به عام مفهومی 409
- پرسش: 411
- عدم حجیت اجماع در مباحث عقلی 411
- درس ششصد و هشتاد و سوم 412
- عدم حجیّت اجماع در مسائل اصولیه 412
- اشاره 412
- معنای مفهوم موافق و مفهوم مخالف 414
- احتمالات موجود در معنای مفهوم موافق 415
- اول - القای خصوصیت 415
- کنائی بودن مفهوم 416
- پرسش: 417
- درس ششصد و هشتاد و چهارم 418
- اشاره 418
- احتمال ارادۀ فرد جلیّ در مقابل فرد قوی 418
- احتمال اولویت قطعیه 420
- فرق بین احتمال سوم و چهارم 421
- احتمال منصوص العله بودن 422
- پرسش: 424
- ارتباط احتمالات پنجگانه با مقصود متکلم 425
- درس ششصد و هشتاد و پنجم 425
- اشاره 425
- مخصص بودن معنای کنائی 426
- مخصّصیت فرد جلیّ در مقابل عام 427
- کیفیت مخصّصیت منصوص العله 428
- خصوصیت احتمال چهارم از راه اولویت قطعیۀ عقلیه 429
- بیان مرحوم نائینی ره در احتمال چهارم 430
- پرسش: 431
- اشاره 432
- نقض کلام محقق نائینی ره در اولویت قطعیۀ عقلیه به معنی مفهوم موافقت 432
- درس ششصد و هشتاد و ششم 432
- روشن بودن حکم در غالب موارد 435
- انکار مفهوم موافق 435
- مخصّصیت مفهوم موافق برای عام 435
- مقدم داشتن مفهوم بر منطوق 436
- تقدیم احتمال اول: مخصّصیت مفهوم موافق برای عام 436
- طرد دو احتمال دیگر 437
- پرسش: 438
- اشاره 439
- درس ششصد و هشتاد و هفتم 439
- تخصیص عام به مفهوم مخالف 439
- تمحّض بحث در عام و خاص 440
- خروج مسألۀ تقیید اطلاق از محل بحث 442
- کیفیت صغروی بودن بحث 442
- شباهت وجود مفهوم برای قضیه شرطیه به باب مفاهیم 443
- پرسش: 444
- درس ششصد و هشتاد و هشتم 445
- اشاره 445
- تقسیم عام و مفهوم از نظر مرحوم آخوند ره 445
- طریق ثبوت عام و مفهوم 446
- مثال برای ثبوت مفهوم و عام از راه واحد 447
- تمسک به اصول عملیه برای ثبوت مفهوم 448
- فارق بین فرض اخیر؛ استناد یکی به وضع و دیگری به اطلاق 449
- حکم ثبوت عام و مفهوم از دو طریق 449
- پرسش: 451
- استثنای عقیب جمل متعدده 452
- اشاره 452
- درس ششصد و هشتاد و نهم 452
- تمحض بحث از نظر مقام اثبات و ثبوت 453
- اشکال استحاله در مقام ثبوت 453
- تقسیم استثنا و آلت استثنا 454
- استحالۀ رجوع استثنا به همه جملات 455
- پرسش: 457
- استحالۀ موجود در مستثنی 458
- درس ششصد و نودم 458
- اشاره 458
- امکان استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد 459
- عدم ارتباط مقام با استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد 460
- راه تخلّص از استحاله استعمال در اکثر از معنای واحد 462
- پرسش: 463
- خلاصۀ جواب در مقام ثبوت 463
- اشاره 464
- درس ششصد و نود و یکم 464
- رجوع استثنا به عقد الوضع 464
- اشتمال قضایا بر عقد الحمل و عقد الوضع 464
- تفصیل در جمل متعقب به استثنای واحد 465
- بطلان نظریۀ رجوع استثنا به عقدالوضع 466
- حکم استثنای عقیب جمل متعدده برحسب موارد 467
- حکم عقدالوضع واحد با وجود ضمیر در مستثنی 468
- حکم عقد الحمل واحد و عقدالوضع های متعدد 469
- پرسش: 470
- تعدد عقد الوضع و عقد الحمل 471
- اشاره 471
- درس ششصد و نود و دوم 471
- فقدان کلام از ظهور عرفی 472
- نقطۀ اشتراک صور ثلاثه 473
- حکم عدم ذکر ضمیر 473
- تصوّر صور ششگانه 474
- پرسش: 475
- درس ششصد و نود و سوم 476
- اشاره 476
- خلاصۀ بحث در استثنای عقیب جمل متعدده 476
- تفصیل مرحوم نائینی ره و ردّ آن 477
- حکم اختلاف در عقد الحمل و اتحاد در عقدالوضع 478
- فروض ششگانه مسأله 478
- حکم اختلاف عقد الوضع و اتحاد عقد الحمل 480
- حکم مستثنای مشتمل بر ضمیر 480
- پرسش: 481
- اقسام مستثنای غیرمشتمل بر ضمیر 482
- اشاره 482
- درس ششصد و نود و چهارم 482
- خلاف ظاهر بودن استثنای منقطع 483
- تقسیم مستثنای علم 484
- فرق صور اخیر با صورت مستثنای علم 484
- حکم اقسام مستثنای علم 485
- پرسش: 487
- درس ششصد و نود و پنجم 488
- مستثنای علم شخص و استعمال در اکثر از معنی واحد 488
- اشاره 488
- استعمال علم شخص در معنای جامع بین افراد 489
- دوران امر بین ظهور عقد الحمل و مجازیت علم شخص 490
- جواز استعمال در اکثر از معنای واحد 491
- تعدد عقد الحمل و عقد الوضع 491
- پرسش: 493
- مرجع عندالاجمال 494
- درس ششصد و نود و ششم 494
- امکان رجوع به اصاله العموم 494
- اشاره 494
- بطلان رجوع به اصاله العموم 496
- مجرای اصاله البرائه 496
- تمسک به اصاله العموم در کلام مرحوم نائینی ره 497
- بطلان کلام مرحوم نائینی ره 498
- پرسش: 499
- اشاره 500
- درس ششصد و نود و هفتم 500
- تخصیص کتاب به خبر واحد 500
- دلیل جواز تخصیص کتاب به خبر واحد 501
- لزوم کنار گذاشتن خبر واحد 502
- ظنی بودن صدور اخبار آحاد 503
- شبهۀ تحریف قرآن 504
- پرسش: 505
- جواز تخصیص کتاب به خبر واحد 506
- درس ششصد و نود و هشتم 506
- اشاره 506
- تخصیص قطعی الصدور به ظنی الصدور 507
- تعارض بین اصاله العموم با صدور خاص 508
- معارضۀ بین دلالت و صدور 509
- مقتضای رجوع به عقلا 510
- پرسش: 512
- عدم شمول ادلۀ حجیت خبر واحد بر خبر مخالف کتاب 513
- درس ششصد و نود و نهم 513
- اشاره 513
- مراد از اجماع در حجیت خبر واحد 514
- لازمۀ تحدید حجیت خبر واحد به غیرمخصص و مقید کتاب 515
- روش قانونگذاری 517
- روایات ناهیه از عمل به اخبار مخالف کتاب 517
- پرسش: 519
- درس هفتصدم 520
- اشاره 520
- جواز تخصیص آیه با آیه و محل نزاع بودن تخصیص آیه به خبر واحد 520
- عدم ارتباط روایات مخالف قرآن، با بحث عام و خاص 520
- عدم اختلاف در آیات قرآن و خارج بودن عام و خاص از دایرۀ اختلاف 521
- عدم تفاوت مخصص متصل و منفصل نسبت به آیات قرآن 522
- «ما خالف قول ربنا لم نقله...» روایت آبی از تخصیص 523
- نسخ، نوعی تخصیص؛ تفاوت نسخ با تخصیص اصطلاحی 524
- پرسش: 525
- درس هفتصد و یکم 526
- اشاره 526
- مقایسۀ تخصیص با نسخ 526
- فرق بین نسخ و تخصیص کتاب 527
- شباهت نسخ قرآن با قرآنیت قرآن 529
- خصوصیت تخصیص 530
- پرسش: 531
- درس هفتصد و دوم 532
- اشاره 532
- نسخ و تخصیص عام بوسیله خاص 532
- تقدم تخصیص بر نسخ 533
- حکم واقعی و حکم امتحانی 535
- حقیقت نسخ 536
- نسخ حکم قبل از وقت عمل 537
- پرسش: 537
- درس هفتصد و سوم 538
- تفصیل مرحوم نائینی ره درباره نسخ و تخصیص 538
- اشاره 538
- قضیۀ حقیقیۀ نزد مرحوم نائینی ره 539
- امکان نسخ و تخصیص باهم 540
- عدم دخالت فرض در قضیۀ حقیقیه 541
- عدم امکان نسخ در قضیۀ حقیقیه 543
- پرسش: 544
- درس هفتصد و چهارم 545
- حکم خاص وارد بعد از حضور وقت عمل به عام 545
- اشاره 545
- ندرت نسخ و کثرت تخصیص 546
- راه حل اشکال ورود خاص بعد از وقت عمل به عام 547
- تقسیم عموم صادر از مولا 549
- پرسش: 550
- اشاره 551
- درس هفتصد و پنجم 551
- اشکال تشخیص عام 551
- تأخیر بیان از وقت حاجت و اغراء به جهل 552
- لغویت عموم و عدم جواز اجرای اصاله العموم 554
- عدم اشکال در راه دوم مرحوم آخوند 555
- پرسش: 557
- عدم اشاره به دو نوع بودن عمومات قرآنی 558
- اشاره 558
- درس هفتصد و ششم 558
- عدم دخالت داشتن خاص بعدی در ماهیت عام قبلی 559
- منحصر نبودن راه حل اشکال به طریقۀ شیخ 560
- تقسیم امور متصفۀ به قبح 561
- پرسش: 563
- راه حل اشکال قبح تأخیر بیان از وقت حاجت 563
- بررسی علت قبح تأخیر بیان از وقت حاجت 564
- اشاره 564
- درس هفتصد و هفتم 564
- دلیل مخصص غیر لزومی 565
- تالی فاسد تأخیر بیان در دلیل غیر لزومی 566
- حقیقت قبح تأخیر بیان از وقت حاجت در مقام 567
- مشابهت مقام به باب امکان تعبد به ظن 568
- پرسش: 569
- مصلحت تأخیر بیان از وقت حاجت در مقام 570
- اشاره 570
- درس هفتصد و هشتم 570
- تدریج در بیان احکام اسلام در زمان رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) 571
- بروز چهرۀ واقعی اسلام در زمان ظهور ولیعصر(عج) 572
- صدور خاص قبل از عام 573
- صدور عام قبل از عمل به خاص قبلی 574
- احتمال مخصص بودن خاص قبلی برای عام بعدی 574
- احتمال ناسخیت عام بعدی نسبت به خاص قبلی 575
- پرسش: 576
- درس هفتصد و نهم 577
- اشاره 577
- حکم عام بعد از وقت عمل به خاص یا قبل از آن 577
- تقدیم تخصیص یا نسخ بر فرض امکان هردو 578
- نظر مرحوم آخوند در تقدیم تخصیص بر نسخ 579
- عدم جریان اصاله العموم با وجود مقدمات حکمت 579
- اشکالات بر کلام مرحوم آخوند ره در تقدیم خاص 581
- پرسش: 582
- اشاره 583
- درس هفتصد و دهم 583
- عدم استفاده اصل حکم و استمرار آن از یک دلیل 583
- تمسک به حدیث حلال محمد(صلی الله علیه و آله) حلال الی یوم القیامه 584
- معنای حدیث حلال محمد(صلی الله علیه و آله) حلال الی یوم القیامه 585
- عدم جریان اصاله الاطلاق در مقام 586
- مراد از عدم قرینه در مقدمات حکمت 587
- پرسش: 588
- اشاره 589
- عدم لزوم لحاظ زمان عام و خاص در سیره فقها 589
- درس هفتصد و یازدهم 589
- اقتضای تأخیر بیان از وقت حاجت برای قبح 591
- حقیقت نسخ و عدم ورود آن در مقام 591
- عدم نیاز به ملاحظه تاریخ عام و خاص 593
- پرسش: 593
- بحث مطلق و مقید 594
- اشاره 594
- اشاره 595
- مطلق و مقیّد؛ آخرین بحث مباحث الفاظ 595
- درس هفتصد و دوازدهم 595
- خصوصیت تعاریف لفظیه 596
- عدم جریان تعاریف شرح الاسمی در مسألۀ مطلق و مقید 596
- تعریف مطلق 597
- اتصاف معنا به اطلاق 598
- مراد از کلمۀ جنس در تعریف مطلق و مقید 598
- پرسش: 600
- عدم شیوع و سریان در مدلول لفظ مطلق 601
- اشاره 601
- درس هفتصد و سیزدهم 601
- شامل شدن تعریف مطلق بر الفاظ غیرمطلقه 602
- وجود اطلاق در معانی جزئیه 603
- نزاع شیخ و مشهور در باب واجب مشروط 604
- نظر مشهور در باب معانی حرفیه 605
- پرسش: 606
- درس هفتصد و چهاردهم 607
- تعریف مطلق 607
- اشاره 607
- تقابل بین اطلاق و تقیید 608
- نظر مرحوم آخوند ره در تقابل بین اطلاق و تقیید 609
- توسعه اطلاق و تقیید به غیر حکم 611
- پرسش: 612
- فهرست مطالب 613
دوران بین محذورین است. یک طرف، احتمال وجوب، یک طرف هم احتمال حرمت، لذا به هر کدام از این دو زید که برخورد می کنیم چون امرش دائر بین محذورین است و حکم در دوران بین محذورین تخییر است، ما مخیّر هستیم خواستیم اکرام می کنیم، خواستیم اکرام نمی کنیم، امّا در آن صورت که عبارت از آنجایی باشد که دلیل مخصّص وجوب اکرام را نفی می کند در همین قالب نفی باید مسأله را یک مقدار بررسی کنیم.
پرسش:
1 - خلاصۀ بیان محقق حائری ره در مخصص منفصل و جواب آن را بیان کنید.
2 - اشکال کلام مرحوم حائری ره چیست ؟
3 - درصورتی که بنای متکلم بر انفصال مخصص است وظیفه چیست ؟
4 - حکم مخصّص متصل و منفصل مردد بین متباینین را بیان کنید.