- اشاره 1
- عام و خاص 1
- درس ششصد و هفدهم 2
- اشاره 2
- مقدمۀ دوم در اشکال بر تقسیم مطلق 3
- جواب استاد از اشکال بر تقسیم مطلق 4
- بیان لفظی قاعدۀ عقلی 5
- منشاء دلالت مطلق بر شمول 6
- تفاوت اطلاق«اعتق رقبه» با«احل الله البیع» 8
- پرسش: 8
- اشاره 9
- تفاوت موارد در شمول اطلاق 9
- درس ششصد و هیجدهم 9
- حکم وضعی و تکلیفی، منشأ تفاوت در دلالت اطلاق بر شمول و استیعاب 10
- دلالت عام بر شمول 11
- اشکال توقف دلالت عام بر مطلق 12
- لزوم یا عدم لزوم احتیاج الفاظ عموم به اطلاق 13
- تبیین دلالت الفاظ عموم 13
- پرسش: 15
- اشاره 16
- عدم جریان مقدمات حکمت در دلالت عام بر استیعاب 16
- درس ششصد و نوزدهم 16
- جواب مرحوم محقق حائری ره از اشکال مذکور 17
- اشکال نقضی محقق حائری ره بر مستشکل 18
- بیان استاد از فرمایش محقق حائری ره 20
- پرسش: 22
- درس ششصد و بیستم 23
- اشاره 23
- بیان امام راحل ره در تغایر مورد عموم با مورد اطلاق 23
- تفاوت متعلق حکم در مطلق و عام 24
- جریان اصاله عدم خطاء 25
- عدم جریان مقدمات حکمت در عام 27
- خلاصۀ مباحث گذشته 29
- پرسش: 29
- درس ششصد و بیست و یکم 30
- اشاره 30
- نحوۀ دلالت نکرۀ در سیاق نفی بر عموم 30
- تفاوت نکره در سیاق نفی با الفاظ عموم 32
- نسبت طبیعت به وجود و عدم 33
- مفاد عرفی نکرۀ در سیاق نفی 34
- پرسش: 36
- دلالت عرفی نکرۀ در سیاق نفی را بر عموم 37
- اشاره 37
- درس ششصد و بیست و دوم 37
- جریان مقدمات حکمت در شک در اطلاق و تقیید موضوع 39
- تفاوت الفاظ عموم با نکرۀ در سیاق نفی 40
- جریان اصاله عدم خطاء نسبت به مطلق 41
- پرسش: 42
- دلالت محلّی به لام بر عموم 43
- درس ششصد و بیست و سوم 43
- اشاره 43
- دلالت مفرد معرف به لام بر عموم 44
- تفاوت البیع با کل البیع 45
- تفاوت مطلق و عام در متعلق 46
- عدم اطلاق شمولی در مفرد معرف به لام 47
- پرسش: 48
- دلالت جمع محلی به لام بر عموم 49
- اشاره 49
- درس ششصد و بیست و چهارم 49
- ادعای دلالت جمع محلی به لام بر عام مجموعی 51
- عدم دلالت جمع محلی به لام بر عام مجموعی 52
- نتیجه گیری از بحث 53
- جریان اصاله العموم در شک در تخصیص عام 54
- پرسش: 55
- حکم شک در مخصص دوم در عام مخصص 56
- درس ششصد و بیست و پنجم 56
- اشاره 56
- اقوال ثلاثه در مسأله در تخصیص عام 57
- نظریۀ مشهور در مورد مجاز 58
- نظر سکاکی در مورد مجاز 59
- فرمایش مرحوم شیخ محمد اصفهانی ره در مجاز 60
- پرسش: 62
- تفاوت قول مشهور و قول سکاکی در تعریف مجاز 63
- اشاره 63
- درس ششصد و بیست و ششم 63
- رعایت لطایف و ظرایف ادبی در مجاز 64
- معنای شعر بنابر نظر مشهور در مجاز 65
- استعمال مجاز در آیۀ شریفه«وَ سْئَلِ الْقَرْیَهَ ...» 66
- اشکال به سکاکی در اعلام شخصیه و اسماء اجناس 68
- جواب استاد از اشکال مذکور به سکاکی 68
- پرسش: 70
- درس ششصد و بیست و هفتم 71
- اشاره 71
- تفاوت نظر سکاکی با محقق اصفهانی ره در مجاز 71
- نظر مشهور و محقق خراسانی ره در مجاز 72
- بررسی اقوال در مجازیت عام بعد از تخصیص 73
- نظر مشهور و محقق خراسانی ره در مسأله 75
- پرسش: 76
- درس ششصد و بیست و هشتم 77
- اشاره 77
- نظریۀ مشهور در مخصص منفصل 77
- نظریۀ مرحوم آخوند ره در مجازیت عام مخصص 79
- رعایت سیرۀ عقلاء در قانونگذاری 80
- پرسش: 82
- درس ششصد و بیست و نهم 83
- عدم تعارض بین عام و خاص 83
- اشاره 83
- عدم تعارض بین عام و خاص 84
- عدم مجازیت اوامر اختباریه 85
- اشکال مهم محقق نائینی ره در مسأله عام و خاص 86
- بررسی فرمایش محقق نائینی ره 87
- پرسش: 89
- درس ششصد و سی ام 90
- اشاره 90
- توضیح محقق نائینی ره در عدم مجازیت عام مخصّص 90
- احتمالات ثلاثه در معنای عالم 91
- تعیّن احتمال سوم: استعمال در طبیعت مهمله 92
- بیان ایشان در انکار کلام آخوند ره در مورد ارادۀ جدّی و استعمالی 93
- توضیح استاد دربارۀ کلام مرحوم نائینی ره 93
- معنای مستعمل فیه عالم 94
- پرسش: 96
- درس ششصد و سی و یکم 97
- اشاره 97
- مناقشه در مقایسه مرحوم نائینی ره 97
- عدم تعارض بین عام و خاص 98
- تفکیک بین اراده جدّی و استعمالی 98
- احتمال چهارم: استعمال لفظ در طبیعت مهمله 99
- تغایر استعمال با وجود خارجی 100
- خلاصۀ بحث 101
- عدم دلیل بر ترجیح بعضی از مجازها بر یکدیگر 103
- پرسش: 103
- تبیین اجمال مخصّص 104
- درس ششصد و سی و دوم 104
- اشاره 104
- تردید مخصّص متصل بین اقل و اکثر 105
- برگشت اصاله العموم به اصاله الظهور 106
- علت عدم جواز تمسّک به اصاله العموم 106
- عدم جواز تمسّک به عام در شبهه مفهومیه 107
- عدم فرق بین جملۀ مشتمله بر استثنا با جمله مشتمله بر صفت 108
- پرسش: 109
- تمسک به اصاله العموم نسبت به اکثر 110
- اشاره 110
- درس ششصد و سی و سوم 110
- جواز تمسک به اصاله العموم 111
- مقدار سعۀ اصاله العموم 112
- تفصیل محقق حائری ره در تمسک به اصاله العموم 113
- اشکال استاد به کلام مرحوم حائری ره 114
- پرسش: 115
- درس ششصد و سی و چهارم 116
- اشکال کلام مرحوم حائری ره در مخصص منفصل 116
- اشاره 116
- وظیفه مکلف در صورت بنای متکلم بر انفصال مخصص 118
- وظیفه متکلم هنگام مخصص متصل دائر بین متباینین 119
- مخصّص متصل مردد بین متباینین 119
- مخصص منفصل مردد بین متباینین 120
- پرسش: 122
- اشاره 123
- وظیفۀ مکلّف هنگام اجمال در مخصص منفصل 123
- درس ششصد و سی و پنجم 123
- رجوع به اصل عملی در مقام 124
- کیفیت رجوع به اصاله الاشتغال 125
- کیفیت جریان اصاله البرائه 126
- تفصیل بین عموم مجموعی و عموم استغراقی 127
- پرسش: 129
- اشاره 130
- درس ششصد و سی و ششم 130
- موضوع و مجرای اصاله الاشتغال 130
- بیان تعارض بالعرض 132
- الحاق عام بدلی به عام مجموعی 133
- پرسش: 134
- اشاره 135
- درس ششصد و سی و هفتم 135
- عدم جواز تمسک به دلیل قبل از احراز موضوع 135
- فرق بین وصف و استثنا در مخصص متصل یا مخصص منفصل 136
- تمسّک به عام در شبهه مصداقیه مخصص 138
- تشابه مخصص متصل و منفصل در عدم تمسک به عام 138
- پرسش: 140
- درس ششصد و سی و هشتم 141
- دلیل جواز تمسّک به عام در شبهه مصداقیه مخصص 141
- اشاره 141
- معنا و توضیح حجیّت دلیل 143
- مراحل سه گانۀ اثبات حجیّت: اصل الظهور و فرق آن با اصاله الظهور 144
- تطابق اراده استعمالیه با اراده جدّیه 145
- پرسش: 146
- درس ششصد و سی و نهم 147
- اشاره 147
- نتیجۀ مراحل ثلاثه اثبات حجیّت در باب مخصّص 147
- عدم تطابق اراده جدیّه و اراده استعمالیه در مقام 148
- تعدد مراد جدّی در دلیل عام و خاص 149
- فرق بین دلیل خاص و عام 150
- فرق بین تمسّک به عام در مقام و شبهه مفهومیه 151
- پرسش: 152
- تفصیل مرحوم آخوند ره بین مخصّصات لفظیه و لبیّه 153
- اشاره 153
- درس ششصد و چهلم 153
- دلیل جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص لبّی 155
- لزوم احراز مسائل عقلی 156
- فرق بین مخصص لفظی و لبّی از نظر عقلا 156
- عدم فرق بین مخصصات لفظیه و لبّیه 157
- پرسش: 158
- درس ششصد و چهل و یکم 159
- اشاره 159
- بیان مرحوم عراقی ره در تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصّص 159
- عدم لزوم احراز صغریات برای عقل 160
- عدم لزوم تشخیص صغرا بر مولا 161
- پرسش: 162
- اشاره 163
- عدم جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص 163
- درس ششصد و چهل و دوم 163
- چگونگی خروج محقق عراقی ره از تمسّک به عام در شبهۀ مصداقیّۀ مخصص 164
- ارجاع مخصصات منفصله به مخصصات متصله 166
- خصوصیات مخصص لفظی منفصل 166
- جواز تمسک به عام در بعضی از مخصصات لبّیه 168
- پرسش: 169
- تفصیل محقق نائینی ره بین مخصصات لبّیه 170
- درس ششصد و چهل و سوم 170
- اشاره 170
- لازمۀ دو خصوصیت مخصص لبّی 171
- توضیح معنای مخصص افرادی 172
- معنای مخصص عنوانی 173
- عدم فرق بین دو مثال مخصص لبّی 174
- پرسش: 175
- درس ششصد و چهل و چهارم 176
- اشاره 176
- بررسی شبهه مصداقیه در عامین من وجه 176
- احتمال دخول عامین من وجه در مسألۀ اجتماع امر و نهی 177
- بررسی قید مندوحه در اجتماع امر و نهی 178
- نتیجه دخول عامین من وجه در مسأله اجتماع امر و نهی 178
- فرق بین مقام با مسأله اجتماع امر و نهی 179
- پرسش: 181
- اشاره 182
- درس ششصد و چهل و پنجم 182
- حکم عامین من وجه در ماده اجتماع بنابر فرض تعارض 182
- عدم جریان اصل عملی با فرض عدم جریان یکی از دلیلین متعارضین 183
- حکم ماده اجتماع با جریان مرجحات خبریه 184
- بررسی دخول عامین من وجه در باب متعارضین 185
- نتیجۀ تبعیت حکم فعلی از مقتضی اقوا 187
- پرسش: 188
- اشاره 189
- درس ششصد و چهل و ششم 189
- تمسّک به اصل عملی و استصحاب در دلیل عام و دلیل مخصّص 189
- تمسک به دلیل عام با وجود استصحاب 190
- اثر استصحاب بر دلیل در عنوان موضوع 192
- قول مرحوم آخوند ره در تمسک به اصل عدم ازلی 192
- تفصیل بین استصحاب عدم ازلی و غیر آن 193
- نظر محقق عراقی ره در مسألۀ تمسک به اصل عدم ازلی 193
- پرسش: 194
- اشاره 195
- درس ششصد و چهل و هفتم 195
- بیان عدم تمسّک به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصّص 195
- مراحل حجیت یک دلیل 196
- اصاله التطابق بین ارادۀ استعمالیه و ارادۀ جدّیه 197
- عدم جریان استصحاب در موضوعات و عناوین 198
- عدم ترتب ملازمۀ عقلیه بر استصحابات موضوعیه 200
- پرسش: 201
- درس ششصد و چهل و هشتم 202
- حکم رجوع به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصّص 202
- اشاره 202
- ارتباط تخصیص با عنوان عام برمبنای محقق عراقی ره 203
- بیان استاد در جریان یا عدم جریان استصحاب 205
- استصحاب عدم ازلی نزد محقق عراقی ره 206
- پرسش: 208
- ثبوت عنوان مخصص به کمک استصحاب عدم ثبوت 209
- اشاره 209
- درس ششصد و چهل و نهم 209
- مراد از عوارض وجود 210
- اجزاء در واقعیت محکیه 212
- پرسش: 213
- مراد از قضایای حملیۀ مؤوّله 214
- درس ششصد و پنجاهم 214
- اشاره 214
- معنای قضیۀ حملیه به حمل شایع صناعی 215
- اشکال استاد به مرحوم آخوند ره در ملاک حمل و اتحاد 217
- تغایر اعتباری بین دال و مدلول 218
- پرسش: 219
- اتحاد وجودی در قضایای حملیه مؤوله 220
- درس ششصد و پنجاه و یکم 220
- اشاره 220
- حکایت تصوریه و تصدیقیه 221
- ملاک صدق و کذب قضایا 222
- عدم نسبت در قضایای سلبیه 223
- پرسش: 225
- درس ششصد و پنجاه و دوم 226
- اشاره 226
- تقسیم قضیه به محصّله و معدوله 226
- فرق بین موجبۀ معدوله المحمول و سالبۀ محصّله 227
- موجبۀ سالبه المحمول 228
- نیاز به وجود موضوع در قضایا 229
- پرسش: 230
- صور ثلاثه در رابطۀ عنوان مخصص با عام 231
- اشاره 231
- درس ششصد و پنجاه و سوم 231
- بازگشت قضیه موجبه سالبه المحمول به قضیه وصفیه 232
- تضییق امر عدمی در ارادۀ جدی مولا 233
- استصحاب عدم قریشی در کلام مرحوم آخوند ره 234
- بیان محقق حائری ره در استصحاب عدم قریشی 235
- جواب استاد از محقق حائری ره در استصحاب عدم قریشی 236
- پرسش: 237
- درس ششصد و پنجاه و چهارم 238
- جریان استصحاب عدم ازلی از طریق سالبه محصّله 238
- اشاره 238
- شرطیت اتحاد موضوع و محمول در جریان استصحاب 239
- مثبت بودن استصحاب عدم ازلی 240
- فرق استصحاب مثبت با استصحابات معموله 242
- نتیجۀ بحث 243
- پرسش: 243
- جواز تمسک به اصاله العموم در موارد شک 244
- اشاره 244
- درس ششصد و پنجاه و پنجم 244
- روزه مقیّد به سفر مؤید دوم بر جواز تمسک به اصاله العموم 246
- احرام قبل از میقات مؤید بر جواز تمسک به اصاله العموم 246
- فرق میان ما نحن فیه با مؤیدات 246
- راه حل مرحوم آخوند ره برای احرام قبل از میقات 248
- پرسش: 250
- اشاره 251
- بررسی تلازم وجوب وفای به نذر با صحت عمل 251
- درس ششصد و پنجاه و ششم 251
- عنوان«لا نذر الا فی طاعه الله» 252
- وضوح معنای طاعه الله 253
- تخصیص عموم وجوب وفای به نذر 254
- حکومت«لا نذر الا فی طاعه الله» بر عموم وجوب وفای به نذر 254
- پرسش: 256
- اشاره 257
- نسبت دلیل حاکم و محکوم، در عام و خاص 257
- درس ششصد و پنجاه و هفتم 257
- ادلۀ در باب نذر احرام قبل المیقات 258
- صحت وضوء به ماء مضاف از ادلۀ وجوب وفا یا تمسک به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصص 258
- راه جمع ادله در باب نذر احرام قبل المیقات 259
- شبهۀ مرحوم آقای حکیم ره و بیان لزوم دور 261
- پرسش: 262
- درس ششصد و پنجاه و هشتم 263
- اشاره 263
- بیان عدم لزوم دور و صحت نذر متوقف بر رجحان متعلق 264
- عام قطعی و خاص معین و شک در تخصیص آن 266
- تشبیه ما نحن فیه با مسألۀ غسالۀ نجس 267
- پرسش: 268
- اشاره 269
- درس ششصد و پنجاه و نهم 269
- بررسی حکم غساله از نظر طهارت و نجاست 269
- استفاده از صادق بودن عکس نقیض قضایا 270
- اصول عقلائیه و فرق آنها با اصول شرعیه 270
- شرط تمسّک به اصول عقلائیه 271
- عدم جواز تمسّک به اصول عقلائیه در مقام 272
- مجرای اصاله الحقیقه 273
- پرسش: 274
- اشاره 275
- مجرای اصاله العموم 275
- درس ششصد و شصتم 275
- فرق اصول عقلائیه و تعبّدیه 276
- تمسک به عام قبل از فحص از مخصّص 277
- حجیت اصاله العموم از نظر ظن نوعی و شخصی 278
- معنای اصل در مقام 279
- مقتضای تحقیق در عمل به اصول عقلائیه 280
- پرسش: 280
- درس ششصد و شصت و یکم 281
- عدم اختصاص اصاله العموم به مخاطبین 281
- اشاره 281
- عدم جریان اصاله العموم در صورت علم به تخصیص 282
- بحث در مخصّصات منفصله 283
- خروج علم اجمالی از محل بحث 283
- اصل عدم خطا و اشتباه 284
- پرسش: 285
- اشاره 286
- درس ششصد و شصت و دوم 286
- مقتضای تحقیق در جریان اصاله العموم 286
- روش عقلا در قانونگذاری و علت آن 287
- علت تخصیص در قوانین شرعی 287
- موارد عدم جریان اصاله العموم 288
- عدم لزوم فحص در عمومات غیرقانونی 290
- فرق بین جملات انشائیه با قانون 291
- پرسش: 291
- درس ششصد و شصت و سوم 292
- اشاره 292
- فرق بین فحص در باب عام و خاص و اصول عملیه 292
- معنای فحص در اصاله الاشتغال و اصاله التخییر 293
- معنای فحص در اصول عملیه از نظر مرحوم آخوند ره 294
- مراحل سه گانه اتصاف یک دلیل به حجیت 295
- عدم فرق بین فحص در باب عام و خاص و اصول عملیه 296
- پرسش: 297
- درس ششصد و شصت و چهارم 298
- عدم جریان اصاله العموم با وجود علم به تخصیص 298
- اشاره 298
- عدم جریان اصاله العموم به واسطه علم اجمالی 299
- فحص کامل، شرط تمسک به اصاله العموم 302
- برتری علم اجمالی از بیّنه 302
- پرسش: 303
- درس ششصد و شصت و پنجم 304
- اخص بودن دلیل از مدعا در تمسک به عام قبل از تفحص از مخصص 304
- اشاره 304
- بیان محقق نائینی ره در جواب از اشکال 305
- تصور علم اجمالی بین اقل و اکثر 306
- علم اجمالی نشانه دار 307
- اشتغال یقینی و برائت یقینیه 308
- پرسش: 309
- دایره علم اجمالی در ما نحن فیه 309
- جواب نقضی مرحوم امام ره از محقق نائینی ره 310
- اشاره 310
- درس ششصد و شصت و ششم 310
- جواب حلی امام ره: تقسیم معلوم بالاجمال 312
- حکم قسم اول معلوم بالاجمال 313
- حکم قسم دوم معلوم بالاجمال 314
- لزوم احتیاط در شک در محصّل 314
- پرسش: 315
- دایرۀ تنجّز علم اجمالی 316
- درس ششصد و شصت و هفتم 316
- اشاره 316
- عدم تغییر حکم علم اجمالی بواسطه ضبط و نوشتن 317
- عدم مانع از جریان اصاله العموم 319
- لزوم احتیاط در صورت مکفی بودن فحص ناچیز 320
- پرسش: 321
- درس ششصد و شصت و هشتم 322
- اشاره 322
- اختصاص خطاب به مشافهین و موجودین در زمان خطاب 322
- احتمالات موجود در اختصاص خطاب به مشافهین 323
- امکان خطاب معدوم 324
- لغوی بودن محل بحث 325
- پرسش: 327
- درس ششصد و شصت و نهم 328
- عدم بحث از مسائل بدیهی عقلی در اصول 328
- اشاره 328
- ردّ نظریه حنابله مبنی بر جواز خطاب معدوم 330
- اشکال عقلی بودن محل بحث 331
- مفارقت عالم تکوین با عالم تشریع 331
- علت لغوی نبودن محل بحث 332
- پرسش: 333
- درس ششصد و هفتادم 334
- اشاره 334
- شمول تکالیف نسبت به معدومین 334
- امتناع تکلیف معدوم 335
- حجیّت آیات و روایات برای معدومین 336
- احتمال چهارم: استفاده از قاعدۀ اشتراک 338
- پرسش: 339
- تقسیم قضایا: قضیۀ طبیعیه 340
- اشاره 340
- درس ششصد و هفتاد و یکم 340
- قضیۀ خارجیه 341
- قضیۀ حقیقیه 342
- قاعدۀ فرعیت و قضیه حقیقیه 344
- پرسش: 344
- اشاره 345
- درس ششصد و هفتاد و دوم 345
- رفع مخالفت قضیۀ حقیقیه با قاعدۀ فرعیت 345
- عدم دخالت خصوصیات فردیه در قضایای حقیقیه 347
- شباهت قضیۀ حقیقیه به قضیۀ طبیعیه و خارجیه 347
- نقش لفظ کل در قضایای حقیقیه 348
- پرسش: 350
- قضیۀ حقیقیه نزد محقق نائینی(ره) 351
- اشاره 351
- درس ششصد و هفتاد و سوم 351
- اشکال به تفسیر محقق نائینی ره از قضیۀ حقیقیه 352
- تقسیم احکام از جهت خطاب و عدم خطاب 353
- کیفیت تقنین احکام شرعی 354
- پرسش: 356
- درس ششصد و هفتاد و چهارم 357
- اشاره 357
- راه حل مرحوم آخوند ره برای خطابات شرعیه 357
- حقیقت وجود انشائی 358
- حقیقت مخاطب در احکام شرعی 360
- استفهام انشائی 360
- پرسش: 362
- اشاره 363
- درس ششصد و هفتاد و پنجم 363
- مخاطب و مخاطب در خطابات قرآنیه 363
- واقعیت در ابلاغ وحی به مردم 364
- قرآن کتاب پروردگار 366
- حکمت کتاب بودن معجزۀ رسول خدا(صلی الله علیه و آله) 367
- جمع قرآن در زمان رسول خدا(صلی الله علیه و آله) 368
- پرسش: 369
- اشاره 370
- شفاهی نبودن خطابات قرآنیه 370
- درس ششصد و هفتاد و ششم 370
- خطابات کتبی 371
- ارتکاز عرف 373
- تأیید مطلب به اشتراک احکام بین مؤمن و کافر 373
- غیرواقعی بودن بحث در کتب اصولی 374
- پرسش: 375
- ثمرۀ اختصاص داشتن خطابات به مشافهین 376
- اشاره 376
- حجیت ظواهر برای مشافهین 376
- درس ششصد و هفتاد و هفتم 376
- خلط بین بحث حجیّت ظواهر و بحث مقصودین بافهام 377
- عدم حجیّت ظواهر برای غیر حاضرین 378
- صحّت تمسّک به خطابات برای غیر مشافهین 379
- پرسش: 381
- احتمال دخالت خصوصیت برای مشافهین 382
- اشاره 382
- درس ششصد و هفتاد و هشتم 382
- عدم کارایی قاعدۀ اشتراک 383
- محصّل کلام مرحوم آخوند ره و تقسیم قیود حکم 385
- فرق بین قیود حکم در ترتیب ثمره 386
- پرسش: 387
- رجوع ضمیر بعد از عام به بعض افراد 388
- درس ششصد و هفتاد و نهم 388
- اشاره 388
- تسامح در تعبیر به تخصیص 389
- کیفیت بحث تسامح در تعبیر به تخصیص 391
- دلیل رجوع ضمیر به بعضی از افراد 392
- پرسش: 393
- فرق بین دلیل عقلی و نقلی در بحث رجوع ضمیر عام 394
- اشاره 394
- درس ششصد و هشتادم 394
- سه احتمال در بحث رجوع ضمیر عام به بعض افراد 395
- عدم مجازیت عام بواسطۀ تخصیص 396
- نتیجۀ عدم مجازیت عام بواسطۀ تخصیص در مقام 398
- پرسش: 399
- اشاره 400
- درس ششصد و هشتاد و یکم 400
- اشکال طریقه مرحوم آخوند ره در بحث رجوع ضمیر عام 400
- مجاز در کلمه و مجاز در اسناد 401
- سقوط اصاله الظهور از حجیت 402
- محدودۀ استفاده از اصاله الظهور 403
- اتحاد نتیجه هردو راه 404
- پرسش: 405
- اشاره 406
- درس ششصد و هشتاد و دوم 406
- رجوع ضمیر به بعضی از افراد عام به حکم عقل 406
- استثنای عقیب جمل متعدده 407
- فرق مقام با مخصص متصل و منفصل 408
- تخصیص عام منطوقی به عام مفهومی 409
- عدم حجیت اجماع در مباحث عقلی 411
- پرسش: 411
- اشاره 412
- عدم حجیّت اجماع در مسائل اصولیه 412
- درس ششصد و هشتاد و سوم 412
- معنای مفهوم موافق و مفهوم مخالف 414
- احتمالات موجود در معنای مفهوم موافق 415
- اول - القای خصوصیت 415
- کنائی بودن مفهوم 416
- پرسش: 417
- درس ششصد و هشتاد و چهارم 418
- اشاره 418
- احتمال ارادۀ فرد جلیّ در مقابل فرد قوی 418
- احتمال اولویت قطعیه 420
- فرق بین احتمال سوم و چهارم 421
- احتمال منصوص العله بودن 422
- پرسش: 424
- اشاره 425
- درس ششصد و هشتاد و پنجم 425
- ارتباط احتمالات پنجگانه با مقصود متکلم 425
- مخصص بودن معنای کنائی 426
- مخصّصیت فرد جلیّ در مقابل عام 427
- کیفیت مخصّصیت منصوص العله 428
- خصوصیت احتمال چهارم از راه اولویت قطعیۀ عقلیه 429
- بیان مرحوم نائینی ره در احتمال چهارم 430
- پرسش: 431
- درس ششصد و هشتاد و ششم 432
- اشاره 432
- نقض کلام محقق نائینی ره در اولویت قطعیۀ عقلیه به معنی مفهوم موافقت 432
- مخصّصیت مفهوم موافق برای عام 435
- انکار مفهوم موافق 435
- روشن بودن حکم در غالب موارد 435
- تقدیم احتمال اول: مخصّصیت مفهوم موافق برای عام 436
- مقدم داشتن مفهوم بر منطوق 436
- طرد دو احتمال دیگر 437
- پرسش: 438
- اشاره 439
- تخصیص عام به مفهوم مخالف 439
- درس ششصد و هشتاد و هفتم 439
- تمحّض بحث در عام و خاص 440
- خروج مسألۀ تقیید اطلاق از محل بحث 442
- کیفیت صغروی بودن بحث 442
- شباهت وجود مفهوم برای قضیه شرطیه به باب مفاهیم 443
- پرسش: 444
- اشاره 445
- درس ششصد و هشتاد و هشتم 445
- تقسیم عام و مفهوم از نظر مرحوم آخوند ره 445
- طریق ثبوت عام و مفهوم 446
- مثال برای ثبوت مفهوم و عام از راه واحد 447
- تمسک به اصول عملیه برای ثبوت مفهوم 448
- فارق بین فرض اخیر؛ استناد یکی به وضع و دیگری به اطلاق 449
- حکم ثبوت عام و مفهوم از دو طریق 449
- پرسش: 451
- استثنای عقیب جمل متعدده 452
- درس ششصد و هشتاد و نهم 452
- اشاره 452
- اشکال استحاله در مقام ثبوت 453
- تمحض بحث از نظر مقام اثبات و ثبوت 453
- تقسیم استثنا و آلت استثنا 454
- استحالۀ رجوع استثنا به همه جملات 455
- پرسش: 457
- استحالۀ موجود در مستثنی 458
- درس ششصد و نودم 458
- اشاره 458
- امکان استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد 459
- عدم ارتباط مقام با استعمال لفظ در اکثر از معنای واحد 460
- راه تخلّص از استحاله استعمال در اکثر از معنای واحد 462
- پرسش: 463
- خلاصۀ جواب در مقام ثبوت 463
- اشاره 464
- درس ششصد و نود و یکم 464
- رجوع استثنا به عقد الوضع 464
- اشتمال قضایا بر عقد الحمل و عقد الوضع 464
- تفصیل در جمل متعقب به استثنای واحد 465
- بطلان نظریۀ رجوع استثنا به عقدالوضع 466
- حکم استثنای عقیب جمل متعدده برحسب موارد 467
- حکم عقدالوضع واحد با وجود ضمیر در مستثنی 468
- حکم عقد الحمل واحد و عقدالوضع های متعدد 469
- پرسش: 470
- تعدد عقد الوضع و عقد الحمل 471
- اشاره 471
- درس ششصد و نود و دوم 471
- فقدان کلام از ظهور عرفی 472
- حکم عدم ذکر ضمیر 473
- نقطۀ اشتراک صور ثلاثه 473
- تصوّر صور ششگانه 474
- پرسش: 475
- اشاره 476
- خلاصۀ بحث در استثنای عقیب جمل متعدده 476
- درس ششصد و نود و سوم 476
- تفصیل مرحوم نائینی ره و ردّ آن 477
- حکم اختلاف در عقد الحمل و اتحاد در عقدالوضع 478
- فروض ششگانه مسأله 478
- حکم مستثنای مشتمل بر ضمیر 480
- حکم اختلاف عقد الوضع و اتحاد عقد الحمل 480
- پرسش: 481
- اشاره 482
- درس ششصد و نود و چهارم 482
- اقسام مستثنای غیرمشتمل بر ضمیر 482
- خلاف ظاهر بودن استثنای منقطع 483
- تقسیم مستثنای علم 484
- فرق صور اخیر با صورت مستثنای علم 484
- حکم اقسام مستثنای علم 485
- پرسش: 487
- مستثنای علم شخص و استعمال در اکثر از معنی واحد 488
- درس ششصد و نود و پنجم 488
- اشاره 488
- استعمال علم شخص در معنای جامع بین افراد 489
- دوران امر بین ظهور عقد الحمل و مجازیت علم شخص 490
- جواز استعمال در اکثر از معنای واحد 491
- تعدد عقد الحمل و عقد الوضع 491
- پرسش: 493
- امکان رجوع به اصاله العموم 494
- اشاره 494
- درس ششصد و نود و ششم 494
- مرجع عندالاجمال 494
- مجرای اصاله البرائه 496
- بطلان رجوع به اصاله العموم 496
- تمسک به اصاله العموم در کلام مرحوم نائینی ره 497
- بطلان کلام مرحوم نائینی ره 498
- پرسش: 499
- اشاره 500
- درس ششصد و نود و هفتم 500
- تخصیص کتاب به خبر واحد 500
- دلیل جواز تخصیص کتاب به خبر واحد 501
- لزوم کنار گذاشتن خبر واحد 502
- ظنی بودن صدور اخبار آحاد 503
- شبهۀ تحریف قرآن 504
- پرسش: 505
- درس ششصد و نود و هشتم 506
- جواز تخصیص کتاب به خبر واحد 506
- اشاره 506
- تخصیص قطعی الصدور به ظنی الصدور 507
- تعارض بین اصاله العموم با صدور خاص 508
- معارضۀ بین دلالت و صدور 509
- مقتضای رجوع به عقلا 510
- پرسش: 512
- اشاره 513
- عدم شمول ادلۀ حجیت خبر واحد بر خبر مخالف کتاب 513
- درس ششصد و نود و نهم 513
- مراد از اجماع در حجیت خبر واحد 514
- لازمۀ تحدید حجیت خبر واحد به غیرمخصص و مقید کتاب 515
- روش قانونگذاری 517
- روایات ناهیه از عمل به اخبار مخالف کتاب 517
- پرسش: 519
- جواز تخصیص آیه با آیه و محل نزاع بودن تخصیص آیه به خبر واحد 520
- عدم ارتباط روایات مخالف قرآن، با بحث عام و خاص 520
- درس هفتصدم 520
- اشاره 520
- عدم اختلاف در آیات قرآن و خارج بودن عام و خاص از دایرۀ اختلاف 521
- عدم تفاوت مخصص متصل و منفصل نسبت به آیات قرآن 522
- «ما خالف قول ربنا لم نقله...» روایت آبی از تخصیص 523
- نسخ، نوعی تخصیص؛ تفاوت نسخ با تخصیص اصطلاحی 524
- پرسش: 525
- مقایسۀ تخصیص با نسخ 526
- اشاره 526
- درس هفتصد و یکم 526
- فرق بین نسخ و تخصیص کتاب 527
- شباهت نسخ قرآن با قرآنیت قرآن 529
- خصوصیت تخصیص 530
- پرسش: 531
- نسخ و تخصیص عام بوسیله خاص 532
- اشاره 532
- درس هفتصد و دوم 532
- تقدم تخصیص بر نسخ 533
- حکم واقعی و حکم امتحانی 535
- حقیقت نسخ 536
- نسخ حکم قبل از وقت عمل 537
- پرسش: 537
- درس هفتصد و سوم 538
- تفصیل مرحوم نائینی ره درباره نسخ و تخصیص 538
- اشاره 538
- قضیۀ حقیقیۀ نزد مرحوم نائینی ره 539
- امکان نسخ و تخصیص باهم 540
- عدم دخالت فرض در قضیۀ حقیقیه 541
- عدم امکان نسخ در قضیۀ حقیقیه 543
- پرسش: 544
- درس هفتصد و چهارم 545
- اشاره 545
- حکم خاص وارد بعد از حضور وقت عمل به عام 545
- ندرت نسخ و کثرت تخصیص 546
- راه حل اشکال ورود خاص بعد از وقت عمل به عام 547
- تقسیم عموم صادر از مولا 549
- پرسش: 550
- اشاره 551
- اشکال تشخیص عام 551
- درس هفتصد و پنجم 551
- تأخیر بیان از وقت حاجت و اغراء به جهل 552
- لغویت عموم و عدم جواز اجرای اصاله العموم 554
- عدم اشکال در راه دوم مرحوم آخوند 555
- پرسش: 557
- عدم اشاره به دو نوع بودن عمومات قرآنی 558
- اشاره 558
- درس هفتصد و ششم 558
- عدم دخالت داشتن خاص بعدی در ماهیت عام قبلی 559
- منحصر نبودن راه حل اشکال به طریقۀ شیخ 560
- تقسیم امور متصفۀ به قبح 561
- پرسش: 563
- راه حل اشکال قبح تأخیر بیان از وقت حاجت 563
- اشاره 564
- بررسی علت قبح تأخیر بیان از وقت حاجت 564
- درس هفتصد و هفتم 564
- دلیل مخصص غیر لزومی 565
- تالی فاسد تأخیر بیان در دلیل غیر لزومی 566
- حقیقت قبح تأخیر بیان از وقت حاجت در مقام 567
- مشابهت مقام به باب امکان تعبد به ظن 568
- پرسش: 569
- اشاره 570
- مصلحت تأخیر بیان از وقت حاجت در مقام 570
- درس هفتصد و هشتم 570
- تدریج در بیان احکام اسلام در زمان رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) 571
- بروز چهرۀ واقعی اسلام در زمان ظهور ولیعصر(عج) 572
- صدور خاص قبل از عام 573
- صدور عام قبل از عمل به خاص قبلی 574
- احتمال مخصص بودن خاص قبلی برای عام بعدی 574
- احتمال ناسخیت عام بعدی نسبت به خاص قبلی 575
- پرسش: 576
- اشاره 577
- درس هفتصد و نهم 577
- حکم عام بعد از وقت عمل به خاص یا قبل از آن 577
- تقدیم تخصیص یا نسخ بر فرض امکان هردو 578
- عدم جریان اصاله العموم با وجود مقدمات حکمت 579
- نظر مرحوم آخوند در تقدیم تخصیص بر نسخ 579
- اشکالات بر کلام مرحوم آخوند ره در تقدیم خاص 581
- پرسش: 582
- درس هفتصد و دهم 583
- عدم استفاده اصل حکم و استمرار آن از یک دلیل 583
- اشاره 583
- تمسک به حدیث حلال محمد(صلی الله علیه و آله) حلال الی یوم القیامه 584
- معنای حدیث حلال محمد(صلی الله علیه و آله) حلال الی یوم القیامه 585
- عدم جریان اصاله الاطلاق در مقام 586
- مراد از عدم قرینه در مقدمات حکمت 587
- پرسش: 588
- اشاره 589
- عدم لزوم لحاظ زمان عام و خاص در سیره فقها 589
- درس هفتصد و یازدهم 589
- اقتضای تأخیر بیان از وقت حاجت برای قبح 591
- حقیقت نسخ و عدم ورود آن در مقام 591
- پرسش: 593
- عدم نیاز به ملاحظه تاریخ عام و خاص 593
- بحث مطلق و مقید 594
- اشاره 594
- مطلق و مقیّد؛ آخرین بحث مباحث الفاظ 595
- اشاره 595
- درس هفتصد و دوازدهم 595
- عدم جریان تعاریف شرح الاسمی در مسألۀ مطلق و مقید 596
- خصوصیت تعاریف لفظیه 596
- تعریف مطلق 597
- مراد از کلمۀ جنس در تعریف مطلق و مقید 598
- اتصاف معنا به اطلاق 598
- پرسش: 600
- عدم شیوع و سریان در مدلول لفظ مطلق 601
- اشاره 601
- درس هفتصد و سیزدهم 601
- شامل شدن تعریف مطلق بر الفاظ غیرمطلقه 602
- وجود اطلاق در معانی جزئیه 603
- نزاع شیخ و مشهور در باب واجب مشروط 604
- نظر مشهور در باب معانی حرفیه 605
- پرسش: 606
- درس هفتصد و چهاردهم 607
- اشاره 607
- تعریف مطلق 607
- تقابل بین اطلاق و تقیید 608
- نظر مرحوم آخوند ره در تقابل بین اطلاق و تقیید 609
- توسعه اطلاق و تقیید به غیر حکم 611
- پرسش: 612
- فهرست مطالب 613
زید وجوب ندارد که با عدم وجوب، اکرام شدنش مشکله ای در مسأله وجود نمی آورد. لذا ظاهر این است که عام بدلی هم ملحق به عام مجموعی است و مجرای اصاله الاشتغال است. «هذا تمام الکلام» در شبهات مفهومیه تا ان شاء الله شبهات مصداقیه در اصل مسأله را مطرح کنیم.
پرسش:
1 - موضوع و مجرای اصاله الاشتغال را بیان کنید.
2 - تعارض بالذات و بالعرض را توضیح دهید.
3 - علت عدم حجیت اصاله العموم را در مقام بنویسید.
4 - الحاق عام بدلی به عام مجموعی را توضیح دهید.