سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 135

درس ششصد و سی و هفتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

عدم جواز تمسک به دلیل قبل از احراز موضوع

بحثهایی که گذشت، راجع به شبهۀ مفهومیۀ مخصص بود که عنوان مخصص از نظر معنا و مفهوم، گاهی مردد بین اقل و اکثر بود، گاهی مردد بین متباینین بود اما بحث امروز، شبهۀ مصداقیۀ مخصص است که معنای مخصص روشن است، لکن در خارج نمی دانیم که زید، این عنوان مخصص را به حسب واقع داراست یا نه ؟ مثل اینکه معنای فسق، برای ما روشن است، لکن نمی دانیم که آیا زید گناه کبیره مرتکب شده است«حتی یکون فاسقا» یا گناه کبیره مرتکب نشده است«حتی لا یکون فاسقا.»

قبل از اینکه در رابطۀ با شبهۀ مصداقیۀ مخصص، بحث بکنیم به نظر ما رسید که مقدمه ای را به صورت کلی بیان کنیم و آن مقدمه این است که هیچ دلیلی را ولو اینکه عام و خاص هم نباشند بلکه یک دلیل وجود داشته باشد مثلا مولا گفته: «اکرم کلّ عالم» مخصصی هم وجود ندارد و بعدا هم نخواهد آمد، آیا اگر در یک موردی به عنوان شبهۀ مصداقیه شک بکنیم که زید«هل هو عالم» چون