سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 146

هست به نام اصاله التطابق بین ارادۀ استعمالیّه و ارادۀ جدیّه تا زمانی که دلیل برخلاف این اصل و بر خلاف این قاعده تحقق پیدا نکند که این هم اختصاص به عموم ندارد. مثلا: اگر یک کسی خدای نکرده فحشی به انسان می دهد، کلامش ظهور دارد، مراد استعمالی آن هم روشن است، اما نمی دانیم که واقعا ارادۀ جدی او این معنا هست یا نه ؟ در این مسأله تردید داریم، اینجا اصاله التطابق پیاده می شود و حکم می کند که تا زمانی که دلیل بر عدم تطابق قائم نشده باشد، باید حکم بکنی به اینکه مراد جدی او هم همین است که لفظ دلالت دارد و ارادۀ استعمالیّه اقتضا می کند.

اگر این مراحل ثلاثه، در دلیلی که از ناحیۀ مولا می آید در هر کلامی وجود داشته باشد مولا می تواند به چنین دلیلی در مقابل عبد احتجاج بکند، و الا هرکدام از این مراحل، لنگی داشته باشد ولو یک مرحله، مولا نمی تواند به دلیل در مقابل عبد احتجاج بکند چه مرحلۀ اولی باشد، یا مرحلۀ ثانیه باشد، یا مرحلۀ ثالثه. این به عنوان مقدمه ای بود که هم برای بحث خودمان اینجا مفید است و هم برای موارد دیگر، تا به جواب از استدلال برسیم.

پرسش:

1 - دلیل مرحوم آخوند ره بر جواز تمسّک به عام در شبهه مصداقیه مخصص را توضیح دهید.

2 - معنای حجیّت دلیل را بیان کنید.

3 - مراحل سه گانۀ اثبات حجیّت را بنویسید.

4 - تطابق اراده استعمالیه با اراده جدّیه را توضیح دهید.