سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 163

درس ششصد و چهل و دوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

عدم جواز تمسک به عام در شبهه مصداقیه مخصص

مرحوم محقق عراقی(الشیخ ضیاء الدین قدس سره) در رابطۀ با عدم جواز تمسک به عام در شبهۀ مصداقیۀ مخصص بیانی داشتند که مسألۀ حجیّت را در رابطۀ با دلالت تصدیقیّه می دانستند، و دلالت تصدیقیه هم در جائی تحقق دارد که مولا در مقام بیان مراد و تفهیم مقصود خودش باشد، و این در جائی است که مولا مراد خودش را تصوّر کرده باشد، و بعد نتیجه می گیرند که زیدی که مولا شک دارد که«انّه عالم او لیس بعالم»، این اصل تصوّر وجوب اکرام یا اکرامش اول کلام است. با فرض شک در عالمیّت، چطور مولا وجوب اکرام مشکوک العالمیّه را تصور می کند؟

یک جوابی ما عرض کردیم که به این برمی گشت که در آنجایی که مولا حکم را به نحو عموم مطرح می کند، لازم نیست تک تک مصادیق از نظر مولا مشخّص باشند. درست است که عام با کلّی و مطلق، این فرق را دارد که در طبیعت و مطلق، هیچ گونه نظارتی به افراد وجود ندارد، امّا عام ناظر به افراد طبیعت است، امّا نظارت و دلالتش، دلالت تفصیلیّه نیست کما اینکه در اوّل بحث تعریف عام