سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 181

مشکوک است، این شک در فسق سبب می شود که شما به«لا تکرم الفساق لانّه مشکوک الفسق» نتوانید تمسّک بکنید. پس«لا تکرم الفساق غیرقابل للتّمسک» اما«اکرم العلماء» چه مانعی از تمسک دارد؟ در معلوم الفسقش هم پیاده می شد و در مشکوک الفسق به طریق اولی پیاده می شود.

لذا در این مورد با این فرض«زید محرز العالمیّه مشکوک الفسق» روی مبنای مسألۀ اجتماع امر و نهی باید حکم بکنیم«بأنّه یجب اکرامه و لا دلیل علی حرمه اکرامه یجب اکرامه لشمول اکرم العلماء و لا دلیل علی حرمه اکرامه» برای اینکه«لا تکرم الفسّاق» این شبهۀ مصداقیّۀ دلیل خودش است و به هیچ دلیلی در رابطۀ با شبهۀ مصداقیّۀ خودش نمی توانیم تمسک کنیم. مثل اینکه اگر در عالمیّت زید تردید داشته باشیم، نمی توانیم به«اکرم العلماء» تمسک بکنیم اما چون فرض ما در رابطۀ با مثل ما نحن فیه این است که عنوان عالمیّت محرز است، لکن در رابطۀ با فسق تردید داریم، و احد الدلیلین هم هیچ گونه تقدم و تأخری نسبت به آخر ندارد. «بما انّه محرز العالمیه، اکرم العلماء» مرجع و مورد تمسک است و«بما انّه مشکوک الفسق» نمی شود به«لا تکرم الفساق» تمسک کرد. لذا در این فرض می توانیم اسمش را تمسّک به عام در شبهۀ مصداقیّۀ مخصص بگذاریم، این چنین که نسبتش با عام، عموم و خصوص من وجه است، آن هم فعلا روی مبنای اینکه عامّین من وجه داخل در مسألۀ اجتماع امر و نهی باشد. بعضی از مبانی دیگر هم در اینجا وجود دارد که باید روی آنها هم ببینیم آیا نتیجه جواز تمسک است یا عدم جواز تمسک که ان شاء اللّه بحث می کنیم.

پرسش:

1 - احتمال دخول عامین من وجه در مسألۀ اجتماع امر و نهی را بررسی کنید.

2 - نتیجه دخول عامین من وجه در مسأله اجتماع امر و نهی چیست ؟

3 - ارتباط قید مندوحه در اجتماع امر و نهی را با مقام بیان کنید.

4 - فرق بین مقام با مسأله اجتماع امر و نهی را توضیح دهید.