سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 189

درس ششصد و چهل و ششم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

تمسّک به اصل عملی و استصحاب در دلیل عام و دلیل مخصّص

یکی از اموری که در رابطه با این بحث باید مورد تعرّض قرار بگیرد این است که در رابطه با دلیل عام و دلیل مخصّص منفصل که گفتیم: نمی شود از راه لفظ ، تمسّک به عام کرد، آیا راه دیگری برای تمسّک به عام، غیر از طریق اصل لفظی وجود دارد یا نه ؟ آیا با تمسّک به اصل عملی و استصحاب، می توانیم راهی باز بکنیم و نتیجۀ همان تمسّک به عام را استفاده بکنیم یا نه ؟

برای توضیح محل نزاع این معنا مسلّم است که اگر در دلیلی، یک عنوانی موضوع برای حکمی قرار گرفت، حالا هر عنوانی و هر دلیلی که باشد، در مواردی که در تحقّق و ثبوت آن عنوان شک داشته باشیم، یکی از راههایی که می تواند به ما کمک بکند، استصحاب است، چه استصحاب در رابطه با جهت اثباتی و چه در رابطه با جهت نفیی آن عنوان باشد. مثلا اگر یک مایعی را شک دارید که «انّه خمر ام لا» اگر حالت سابقه متیقنه این مایع، عبارت از خمریت باشد، اینجا به استصحاب تمسّک می کنید و از راه استصحاب بقای خمریت می گویید: به مقتضای استصحاب بقای خمریت، عنوانی