سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 231

درس ششصد و پنجاه و سوم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

صور ثلاثه در رابطۀ عنوان مخصص با عام

بعد از آن که اقسام قضایا را ملاحظه فرمودید و معلوم شد که در بین تمام قضایا تنها یک قضیه است که با انتفای موضوع هم سازگار است و آن سالبۀ محصله است، وقتی که گفتیم: «لیس زید بقائم» هم سازش دارد با این که زید باشد اتصاف به قیام نداشته باشد و هم سازش دارد با این که زیدی نباشد که اتصاف به قیام داشته باشد، در ما نحن فیه می آییم، عامی که تخصیص می خورد به مخصص منفصل و ما گفتیم که مخصص منفصل در ارادۀ استعمالیه هیچ تغییری به وجود نمی آورد، و به تعبیر دیگر در اصاله الظهور و اصاله العموم که مربوط به مقام استعمال و مربوط به مقام ظهور لفظ است، وجود مخصص هیچ تغییری نمی دهد، بلکه مخصص منفصل کشف از این معنا می کند که دایرۀ مراد جدی اضیق از دایره مراد استعمالی است و در مراد جدی یک خصوصیت اضافه وجود دارد. و باز این معنا را هم ذکر کردیم که آن خصوصیتی که از ناحیۀ تخصیص به منفصل در مراد جدی مطرح می شود یک عنوانی نیست، بلکه همان نبودن عنوان مخصص است، همین«عدم الفسق و غیر