سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 248

جهت دوم فرق که این هم از همین مطالبی که مطرح کردیم ظاهر شد، این است که ما در مسأله احرام قبل المیقات در هیچ یک از دو طرف قصه، امر مشکوک و مشتبهی نداریم. ما می دانیم که احرام قبل المیقات اگر متعلق نذر نباشد، قطعا باطل است و اگر متعلق نذر شد، قطعا صحیح است و همین طور در مسأله نذر صیام مقیّد به سفر هم همین طور است. ما آنجا صورت مشکوکه و فرض مشکوکی اصلا نداریم. می دانیم که اگر کسی مشهد برود و پنج روز بخواهد بماند اگر بخواهد بدون نذر روزه بگیرد، روزه اش قطعا باطل است و اگر با نذر مقیّد به سفر روزه بگیرد قطعا صحیح است.

یک مورد مشتبهی که از راه اصاله العموم بخواهیم رفع شک کنیم، در این دو موردی که شما به عنوان مؤیّد ذکر کردید، نداریم به خلاف ما نحن فیه که ما از اول وارد یک مسأله مشکوکه شدیم«هل یجوز التوضّی بالماء المضاف»؟ هل یجوز الاغتسال بالماء المضاف ام لا یجوز؟» پس این که بخواهیم این دو مورد را به عنوان مؤیّد که حداقل مشابه با ما نحن فیه باید باشد، هیچ گونه ارتباطی بین ما نحن فیه و بین این دو موردی که شما به عنوان مؤیّد ذکر کردید، نیست.

پس اولین اشکالی به این بعضی از فقها داریم، این است که تشبیه کردن این موردی که ذکر کردند به آن دو مسأله ای که تقریبا مشهور و در مسأله احرام قبل المیقاتش مسلّم بین فقهاست و روایات خاصه ای هم دلالت دارد، این تشبیه درست نیست. مگر این که بعضی از فقها از اینجا مشکل را سرایت بدهند به همان جا بگویند: چطور شد که احرام قبل المیقات با این که شما می گویید: مسلّم، غیرمشروع است به وسیله نذر مشروعیت پیدا می کند، صوم در سفر با این که مسلّم در غیر صورت نذر، غیرمشروع است با توجه به تعلّق نذر، مشروعیت پیدا می کند. ممکن است که کسی این سؤال را کند، لکن جوابش را هم مرحوم آخوند به یک صورت ذکر کردند و هم تحقیق بیشترش در کتاب حج در همین بحث احرام قبل المیقات مطرح است.

راه حل مرحوم آخوند ره برای احرام قبل از میقات

مرحوم آخوند به عنوان جواب دو راه ذکر کرده اند: یک راه این است که ایشان فرموده اند که ما ممکن است این طور بگوییم که احرام چه قبل المیقات باشد و چه من المیقات باشد، ذاتا یک امر مشروع و حسنی است، منتها چرا شارع جلوی احرام قبل المیقات را گرفته است ؟ می فرمایند: ممکن است که این حرف را بزنیم که احرام قبل المیقات دو فرض دارد اگر متعلق نذر واقع نشود، آن حسنی که در احرام قبل المیقات است مواجه با یک مانع قویی است که با توجه به آن مانع قوی، شارع جلوی احرام قبل المیقات را گرفته است اما در صورت نذر، دیگر آن مانع وجود ندارد. آن اقتضای اولی و