سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 261

المیقات هیچگونه مشروعیتی با قطع نذر از تعلق نذر ندارد و آن هم که در نذر معتبر است مشروعیت فی نفسه و مشروعیت«مع قطع النظر عن تعلق النذر» است، لکن می گوییم همۀ اینها به عنوان دلیل مطلق و دلیل عام مطرح است هر عامی قابل تخصیص است و هر مطلقی قابل تقیید است.

نذر احرام قبل المیقات به مقتضای دلیل خاص«صحیح مشروع» ولو اینکه احرام قبل المیقات فی نفسه هیچگونه رجحانی هم در آن وجود ندارد، نداشته باشد برای اینکه آن دلیلی که می گوید: «یعتبر الرجحان فی متعلق النذر» آن دلیلی نیست که آبی از تخصیص و آبی از تقیید باشد. به همین دلیل سوم ما تقییدش می کنیم و هیچ مشکله ای هم در کار نیست. روی این فرض اطلاق دلیل اول محفوظ ، دلیل سوم هم محفوظ ، دلیل دومی که دلالت بر اعتبار رجحان می کند و ما رجحان را رجحان فی نفسه معنی می کنیم، آن را بواسطۀ دلیل سوم تقییدش می کنیم و هیچ مشکلی در رابطۀ با تقیید مطرح نیست. اما اگر ما گفتیم که نه، این دلیل دومی که می گوید: در متعلق نذر رجحان لازم است نمی گوید که باید رجحان«حتی مع قطع النظر عن النذر» باشد. می گوید باید یک رجحانی باشد، حالا خودش می خواهد رجحان داشته باشد، مانعی ندارد، از ناحیۀ نذر رجحان بر آن پیدا شود باز هم مانعی ندارد. خوب اگر مفادش این شد، ما می گوییم جمع بین دلیل اول و دوم و سوم روی هم رفته این است که احرام قبل المیقات هیچگونه رجحان ذاتی در آن وجود ندارد. لکن همین احرام قبل المیقات اگر متعلق نذر واقع شد، با تعلق نذر«یصیر راجحا» و اگر به تعلق نذر راجح شد، هم دلیل دوم مورد پیدا کرده است و هم دلیل سوم رعایت شده است بدون اینکه هیچگونه مخالفتی بین این ادله وجود داشته باشد.

شبهۀ مرحوم آقای حکیم ره و بیان لزوم دور

لکن شبهه ای در اینجا مرحوم آقای حکیم صاحب مستمسک(قدس سره) دارند در همین فرض اخیر که ما بخواهیم رجحان جایی«من قبل النذر» و ناشی از«عن النذر» را هم کافی بدانیم، ایشان می فرمایند: این نمی شود و علتش این است که دور لازم می آید و مستلزم دور است. چطور مستلزم دور است ؟ برای اینکه می گویید شما که احرام قبل المیقات هیچگونه رجحان ذاتی ندارد، مشروعیت ندارد، لکن بالنذر می خواهد مشروعیت پیدا کند. پس نتیجه اینطور می شود که مشروعیت احرام قبل المیقات، متوقف بر نذر و صحت نذر است، باید یک نذر صحیحی به این احرام قبل المیقات متعلق بشود تا این احرام قبل المیقات مشروعیت پیدا کند. پس یک طرف توقف روشن است، خود عنوان مشروعیت جاییۀ«من قبل النذر»، معنایش توقف است، یعنی مشروعیتش