سیری کامل در اصول فقه : دوره ده ساله دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی جلد 8 صفحه 275

درس ششصد و شصتم

اشاره

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد للّه ربّ العالمین و الصّلوه و السّلام علی سیّدنا و مولینا و نبیّنا أبی القاسم محمّد صلّی اللّه علیه و اله و سلّم و علی آله الطیّبین الطّاهرین المعصومین و لعنه اللّه علی أعدائهم أجمعین، من الآن الی قیام یوم الدّین.

مجرای اصاله العموم

در مثال عرض کردیم که اگر مولا«اکرم العلماء» یی داشته باشد و بعد، یک دلیل دیگری بگوید:

«لا تکرم زیدا»، و زید هم در خارج یک فرد مشخصی باشد، یعنی تعدّد نداشته باشد، لکن تردید کنیم در این که این زید آیا عالم است و از«اکرم العلماء» تخصیصا خارج شده، یا جاهل است و خروجش از«اکرم العلماء» به نحو تخصّص است ؟ عرض کردیم: جای تمسّک به اصاله العموم نیست برای اینکه اصاله العموم به عنوان یک اصل عقلایی برای کشف مراد مولا به کار می رود، اما آنجایی که مراد مشخص باشد، لکن عناوین دیگر مجهول باشد، مثل عنوان تخصّص و تخصیص، در آنجا اصاله العموم جریان پیدا نمی کند. و روی همین مبنا، می توانیم در یک مورد دیگری جا برای اصاله العموم پیدا کنیم.

مورد دیگر آنجایی است که مولا اوّل«اکرم العلماء» گفته، و بعد هم دلیل دوّم می گوید: «لا تکرم زیدا» و ما در خارج دو زید نام داریم: یکی زید بن عمرو است که از مصادیق علماست و مسلّم